What do you think?
Rate this book
ოთარაანთ ქვრივი
თხზულება „ოთარაანთ ქვრივი“, რომელშიც ქართველი დედის შთამბეჭდავი სახე საერთოდ ქართველი ხალხის სულიერი ძლიერების, მისი შეუპოვრობისა და ქედუხრელობის სიმბოლოდ აღიქმება.
70 pages, Unknown Binding
First published January 1, 1887
19 people are currently reading
397 people want to read
About the author
Ilia Chavchavadze
32 books156 followersIlia Chavchavadze (Georgian: ილია ჭავჭავაძე; 8 November 1837 – 12 September 1907) was a Georgian writer, poet, journalist, lawyer, politicial and public figure who spearheaded the revival of the Georgian national movement in the second half of the 19th century, during the Russian rule of Georgia. Today he is widely regarded as one of the founding fathers of modern Georgia. In 1987 he was canonized as Saint Ilia the Righteous (წმინდა ილია მართალი) by the Georgian Orthodox Church. Today, Georgians revere Chavchavadze as Pater Patriae (Father of the Fatherland) of Georgia.
Inspired by the contemporary liberal movements in Europe, as a writer and a public figure, Ilia Chavchavadze directed much of his efforts toward awakening national ideals in Georgians and to the creation of a stable society in his homeland.
His most important literary works were: The Hermit, The Ghost, Otaraant Widow, Kako The Robber and Is a man a human?!. He was editor-in-chief of the Georgian periodicals Sakartvelos Moambe (1863–1877) and Iveria (1877–1905), and authored numerous articles for journals. Most of his work dealt with Georgia and Georgians. He was a devoted protector of the Georgian language and culture from Russification.
Chavchavadze was fatally wounded by a gang of assassins, led by Gigla Berbichashvili, in Tsitsamuri, outside Mtskheta. His legacy earned him theIlia Chavchavadze was born in Kvareli, a village located in the Alazani Valley, in the Kakheti province of Georgia, which was part of the Russian Empire at that time. Ilia was a tavadi, the Georgian title of prince. It is thought that the noble Chavchavadze family came from the Pshav-Khevsureti region of Georgia, and, in 1726, King Constantine II granted the Chavchavadze family the rank of Prince in recognition of their knighthood and valor to the nation. This resulted in the family moving and settling in the Alazani Gorge in Kakheti. According to King Erekle II's order, Ilia's great grandfather, Bespaz Chavchavadze was knighted when he defeated twenty thousand Persian invaders in Kvareli in 1755.
Ilia was the third son of Grigol Chavchavadze and Mariam Beburishvili. Grigol, like his father and his famous ancestors, had a military background. He, along with the local militiamen protected the village from numerous Dagestani invasions. This can be seen in the architecture of the Ilia Chavchavadze museum house in Kvareli, incorporating a Medieval castle style in the two-storey castle in the yard, which was designed to protect the house during invasions.
Ilia's mother, Mariam, died on May 4, 1848, when Ilia was ten years old, and his father asked his sister, Makrine, to help bring up the children. Aunt Makrine had a significant impact on Ilia's life, because, after 1852, when Ilia's father Grigol died, she was the only remaining caretaker of the family.
Ilia Ch'avch'avadze in 1st Gymnasium of Tbilisi, 1848
Ch'avch'avadze was educated at the elementary level by the deacon of the village before he moved to Tbilisi where he attended the prestigious Academy for Nobility in 1848. However, from an early age, Ilia was influenced by his parents who were highly educated in classical literature, Georgian history and poetry. From his parents, Ilia learned the inspiring stories of Georgian heroism in classical historical novels. In his autobiography, Ilia refers to his mother, Princess Mariam Chavchavadze, who knew most Georgian novels and poems by heart and encouraged her children to study them. Ilia also described the influence of the deacon's storytelling, which gave him an artistic inspiration, later applied in his novel writing.
In 1848, after the death of Princess Chavchavadze, Ilia was sent to Tbilisi by his father to begin his secondary education. Ilia attended a private school for three years before he entered the 1st Academy of Tbilisi in 1851. Soon after, Ilia's father died and Aunt Makrine looked after the family.
Inspired by the contemporary liberal movements in Europe, as a writer and a public figure, Ilia Chavchavadze directed much of his efforts toward awakening national ideals in Georgians and to the creation of a stable society in his homeland.
His most important literary works were: The Hermit, The Ghost, Otaraant Widow, Kako The Robber and Is a man a human?!. He was editor-in-chief of the Georgian periodicals Sakartvelos Moambe (1863–1877) and Iveria (1877–1905), and authored numerous articles for journals. Most of his work dealt with Georgia and Georgians. He was a devoted protector of the Georgian language and culture from Russification.
Chavchavadze was fatally wounded by a gang of assassins, led by Gigla Berbichashvili, in Tsitsamuri, outside Mtskheta. His legacy earned him theIlia Chavchavadze was born in Kvareli, a village located in the Alazani Valley, in the Kakheti province of Georgia, which was part of the Russian Empire at that time. Ilia was a tavadi, the Georgian title of prince. It is thought that the noble Chavchavadze family came from the Pshav-Khevsureti region of Georgia, and, in 1726, King Constantine II granted the Chavchavadze family the rank of Prince in recognition of their knighthood and valor to the nation. This resulted in the family moving and settling in the Alazani Gorge in Kakheti. According to King Erekle II's order, Ilia's great grandfather, Bespaz Chavchavadze was knighted when he defeated twenty thousand Persian invaders in Kvareli in 1755.
Ilia was the third son of Grigol Chavchavadze and Mariam Beburishvili. Grigol, like his father and his famous ancestors, had a military background. He, along with the local militiamen protected the village from numerous Dagestani invasions. This can be seen in the architecture of the Ilia Chavchavadze museum house in Kvareli, incorporating a Medieval castle style in the two-storey castle in the yard, which was designed to protect the house during invasions.
Ilia's mother, Mariam, died on May 4, 1848, when Ilia was ten years old, and his father asked his sister, Makrine, to help bring up the children. Aunt Makrine had a significant impact on Ilia's life, because, after 1852, when Ilia's father Grigol died, she was the only remaining caretaker of the family.
Ilia Ch'avch'avadze in 1st Gymnasium of Tbilisi, 1848
Ch'avch'avadze was educated at the elementary level by the deacon of the village before he moved to Tbilisi where he attended the prestigious Academy for Nobility in 1848. However, from an early age, Ilia was influenced by his parents who were highly educated in classical literature, Georgian history and poetry. From his parents, Ilia learned the inspiring stories of Georgian heroism in classical historical novels. In his autobiography, Ilia refers to his mother, Princess Mariam Chavchavadze, who knew most Georgian novels and poems by heart and encouraged her children to study them. Ilia also described the influence of the deacon's storytelling, which gave him an artistic inspiration, later applied in his novel writing.
In 1848, after the death of Princess Chavchavadze, Ilia was sent to Tbilisi by his father to begin his secondary education. Ilia attended a private school for three years before he entered the 1st Academy of Tbilisi in 1851. Soon after, Ilia's father died and Aunt Makrine looked after the family.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 53 reviews
January 9, 2016
“არც უწიგნობა ვარგა და არც მარტო წიგნებიდან გამოხედვა.”
July 13, 2022
"მაგრამ სხვა ვინ არ არის ცოდო?"
February 14, 2024
სულ მახსოვს, ჩემი მასწავლებელი, რომელიც მასწავლებლის გარდა ბებიაცაა, მეგობარიც, დაც და დედაც ცუდად ხდებოდა ხოლმე ამ ნაწარმოებზე საუბრისას. მასაც მსგავსი ტრაგედია გადახდა თავს და ვინ იცის, რამდენჯერ გადარჩენილა ოთარაანთ ქვრივის მსგავს სიკვდილს.
როცა ამ ტრაგედიაზე საუბრობდა, სულ მესმოდა მისი. ახლა, როცა “ოთარაანთ ქვრივი” წავიკითხე, ვიგრძენი ყველაფერი, რაც იმ დროს იგრძნო მან.
კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ ლია ბებო უძლიერესი ადამიანია მთელ სამყაროში.
როცა ამ ტრაგედიაზე საუბრობდა, სულ მესმოდა მისი. ახლა, როცა “ოთარაანთ ქვრივი” წავიკითხე, ვიგრძენი ყველაფერი, რაც იმ დროს იგრძნო მან.
კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ ლია ბებო უძლიერესი ადამიანია მთელ სამყაროში.
March 10, 2024
“მართლა, რომ ცოდოა!..
მაგრამ სხვა ვინ არ არის ცოდო?
ერთიც ეს არის საჭირბოროტო და წყევლაკრულვიანი საკითხავი ამ უთავბოლო და უსწორმასწორო წუთისოფელში.”
მაგრამ სხვა ვინ არ არის ცოდო?
ერთიც ეს არის საჭირბოროტო და წყევლაკრულვიანი საკითხავი ამ უთავბოლო და უსწორმასწორო წუთისოფელში.”
February 28, 2016
ილიას შემოქმედებიდან ერთ–ერთი საუკეთესოა. ძალიან ჰუმანური, დამრიგებლური, ცოტა დრამატიზირებული, მაგრამ გენიალური. ის რასაც ბალზაკი, ზოლა და სტენდალი სამას გვერდში ვერ ჩაატევდნენ, ილიამ რამდენიმე ათეულ გვერდში ჩაატია და ამით ნაწარმოებმა სულაც არ წააგო. ალბათ იგივე ძალის იქნებოდა ოთარაანთ ქვრივი ავტორს რომანად რომ დაეწერა, მაგრამ ალბათ არც იყო საჭირო. ილიამ ეს ყველაზე უკეთ იცოდა!!
July 12, 2016
ილია ჭავჭავაძე გენიოსია, ხოლო მისი ეს ნამუშევარი ერთ-ერთი საუკეთესოა მისი შემოქმედებიდან! მან შეძლო რა .... შეექმნა დიდი საუნჯე ქართველთათვის.
January 24, 2018
ადამიანის განსჯა სოციალური ფენის მიხედვით არასწორია. სიყვარულისთვის პიროვნების წარმომავლობა არ უნდა იყოს დაბრკოლება. მაგრამ, ჩემი აზრით დედაშვილური სიყვარული მაინც ყველაზე ძლიერია.
December 29, 2023
ბატონო ილია, რას გვერჩი?
December 23, 2018
„ოთარაანთ ქვრივი“ ილია ჭავჭავაძის ნაწარმოებია, სადაც ავტორმა სააშაკარაოზე გამოიტანა დამოკიდებულება გლეხებსა და აზნაურებს შორის.
სოფელ წაბლიანში მცხოვრები ოთარაანთ ქვრივი მტკიცე ნებისყოფისა და გაუტეხელი ხასიათის ადამიანია. მისი სახით ავტორმა მშრომელი გლეხი ქალი, მაღალი სულის ადამიანი და ქართველი დედა დაგვიხატა. მიუხედავად იმისა, რომ ცხოვრებამ თავისი დაღი დაასვა ქვრივს, ადამიანური ღირსება მაინც ვერ წაართვა. ოთაარაანთ ქვრივს გიორგი დაეღუპება, რომელსაც არჩილი, როგორც საკუთარი ოჯახის შვილს, ისე დაკრძალავს.
„კაცი მოიდნეს“ და ახლა კარგი დამარხვით, მასზე ტირილით „ქვეყანას... უბმენ თვალსაო“, - სოფელში ასე ლაპარაკობდნენ და-ძმაზე. კესოს გული სტკიოდა ამ სიტყვების გამო, მაგრამ არჩილი აშკარად სხვაგვარად ფიქრობდა. „ისინი თავის მხრივ მართალნი არიან. ჩვენ შუა ხიდია ჩატეხილი: ისინი იქით ნაპირას დაჰრჩნენ, ჩვენ აქეთ. შორიშორსა ვართ და თვალი ერთმანეთისათვის ვეღარ მიგვიწვდენია..“ არჩილისათვის „გული... გული, ესე იგი, ის მადლი, რაც ენას და ხელს უნდა ასაქმებდეს, მართლა... აღარ არის. ან არის და დამუნჯებულია, დაყრუებულია.“
არჩილი არ არის ფანატიკოსი, გლეხი ყოველთვის მართლად იმიტომ კი არ მიაჩნია, რომ გლეხია. არჩილი წარსულის მსჯავრმდებელი და საკუთარი წოდების ცოდვათა მამხილებელია. მისი გონება სინჯავს, ჩხრეკს, გლოვობს და მისტირის იმ ნახევარს, რომელიც თავისივე სხეულიდან ოდესღაც მოკვეთილად და დაკარგულად მიაჩნია.
არჩილს წარმოდგენა ჰქონოდა იმ საბედისწერო დღეზე, როცა ერთმა ხარბმა ადამიანმა მიწის რომელიღაც ნაკვეთს ღობე შემოავლო და თქვა - „ეს ჩემიაო“. პირველად მაშინ ჩატყდა ხიდი, ხოლო შემდეგ ის ხიდი სულ მოიშალა. იმ პირველმა კაცმა პირველი დანაშაული ჩაიდინა დედამიწაზე და სათავე დაუდო დანაშაულთა ისეთ უსასრულო რიგს, რომელმაც მთელი კაცობრიობა ობობის ქსელში გაახვია. დროთა ვითარებაში ქსელი იმდენად დაიხლართა, თავი და ბოლო ვერავინ მოუნახა, ყველა მისი მსხვერპლი გახდა. ალბათ, ამას გულისხმობს არჩილი, როცა ჩატეხილ ხიდზე ლაპარაკობს. ღობეებს ახსენებს, გაღმაპირელებსა და გამოღმაპირელებს ახასიათებს, მისტირის, ინანებს, ამხელს, ბრალსა სდებს, აძაგებს... თუ ჩავუღრმავდებით არჩილის აზრებს, მაშინ იმ დასვკნამდე მივალთ, რომ მას შემდეგ, რაც ის საბედისწერო ხიდი ჩატყდა და „მთელი დაირღვა“, ადამიანიც განახევრდა.
კესოს უკვირს: რა არის კარგი იმ მოქმედებაში, რომელიც არჩილმა ასე გააიდეალა? არაფერი. განა „ნადირი კი არ დაძრწის დილიდამ საღამომდე საჭმლის საშოვნელად?“ კესოს აზრით, „ადამიანს ადამიანობა უნდა ემჩნეოდეს.“ მას მიაჩნია,რომ გლეხები ადამიანობით თავადებზე უარესები არიან. „გლეხკაცისთანა ხარბს, გლეხკაცისთანა გაუტანელს, გლეხკაცისთანა შეუბრალებელს და უმადურს ძნელად თუ ნახავ სადმე..“ როგორ პასუხს აძლევს არჩილი თავის დას? ის, რაც კესომ თქვა, თითო-ოროლაა, ჭუჭყია. ნამდვილი სისხლი გლეხის ძარღვებში ჩქეფს და ნამდვილი სიცოცხლის ძარღვიც მის არსებაში სცემს. ამიტომ იყო ასეთი გიორგი, ამიტომ იყო ასეთი დედაკაცი ოთარაანთ ქვრივი.
ეს სიტყვები მონანიე აზნაურის აღიარებაა. არჩილს ისიც უგრძვნია, რომ თვითონ უღონონი არიან, სმენაც დახშული აქვთ და ხედვაც, ამიტომ ვერ ამჩნევენ გლეხკაცების ღირსებას. კესო ამ მიზეზით ვერ მიუხვდა გიორგის, ამიტომ ვერ იგრძნო მისი გულისცემა, ამიტომ ვერ გაიგონა სიყვარულის ჯადოქრული მელოდია. არჩილმა მოურიდებლად ამხილა კესო – რაკი გიორგის გვარიშვილობა არ ჰქონდა, თუმცა ბევრ თავადს სჯობდა სილამაზითაც და ადამიანური ღირსებებითაც, ცოლად არ გაჰყვებოდიო. დიახ, არ გაჰყვებოდა, მაგრამ მიზეზი ის იყო, რომ არ უყვარდა. არჩილი აქ ხედავს თავსა და ბოლოს. სიყვარულსა და ცოლქმრობაში მთავარი გვარიშვილობაა, ხოლო სილამაზე, კაცურკაცობა, პირადი ადამიანური ღირსებები მეორეხ��რისხოვან როლს ასრულებს. „აი, რა დიდი კედელია ჩვენსა და იმათ შუა!“ - ამბობს არჩილი.
არჩილში გაღვიძებულმა სინდისმა ყველაფერს ფარდა ახადა. ��იზეზი იმისა, რომ კესო ვერ მიუხვდა გიორგის სიყვარულს, მხოლოდ გიორგის გლეხკაცობაში მდგომარეობდა. „გიორგი წიგნია, მთელი წიგნი ცხოვრებისა, სულ სხვა ასოებით დაბეჭდილი. წინ გადაგვეშალა ეს წიგნი და ვერ წავიკითხეთ.“ - ამბობს გულნატკენი არჩილი.
ბოლოს, კესოს ცრემლი მიმხვდარი ჭეშმარიტების საწინდარია. კესომ გაიგო ის, რაც არ იცოდა – უკან ხიდია ჩატეხილი, ხიდი, რომელსაც მისი ძმა ასე მისტირის და გლოვობს. უკან ბნელა, ღამეა, როგორც არჩილი ამბობს, მაგრამ რა იქნება წინ, რას უქადის მომავალი ?! არჩილს სჯერა, რომ ყოველივე ეს, „დასაწყისია განთიადისა.“წინ – ხიდის გამთელებაა, ხოლო რაკი ორივე ნაპირი შეერთდება, ადგილიც აღარ ექნება იმ ტრაგედიას, რაც გიორგისა და კესოს შორის მოხდა, ადგილი აღარ ექნება იმ ტანჯვას, რომელიც ცალკე ოთარაანთ ქვრივს უმღვრევდა სულს, ცალკე კი არჩილის გონებას აფორიაქებდა.
რწმენა ხიდის გამთელებისა სიხარულით ავსებს და-ძმის გულს. მაგრამ ჯერ კიდევ რა დიდი მანძილის გავლა, რა დიდი დროა საჭირო, რომ ის საბედისწერო, ჩატეხილი ხიდი გამთელდეს...
ილია ჭავჭავაძის სახით თანამედროვეობის წინაშე დგას ის ადამიანი, რომლის დახასიათებასაც ამ ერთი საუკუნის წინათ თვით ილია იძლეოდა, როცა ამბობდა: „ცხოვრების ტალღა მეტად ძლიერია და ჩვეულებრივი კაცი მეტად სუსტი, რომ თან არ წაიყოლიოს იმ ტალღამ. მარტო გენიოსის მკერდი თუ გააპობს და შემუსრავს მას, თორემ სხვისთვის ძნელია.“
ამ სიტყვებით ყველაზე კარგად არის დახასიათებული თვით ილია ჭავჭავაძე, მისი ცხოვრება და შემოქმედება. გადაჭარბებული არ იქნება, თუ ვიტყვით, რომ იგი ბუმბერაზივით წამოიმართა გასული საუკუნის 60-იან წლებში და დღესაც ასევე დგას ჩვენს წინაშე.
სოფელ წაბლიანში მცხოვრები ოთარაანთ ქვრივი მტკიცე ნებისყოფისა და გაუტეხელი ხასიათის ადამიანია. მისი სახით ავტორმა მშრომელი გლეხი ქალი, მაღალი სულის ადამიანი და ქართველი დედა დაგვიხატა. მიუხედავად იმისა, რომ ცხოვრებამ თავისი დაღი დაასვა ქვრივს, ადამიანური ღირსება მაინც ვერ წაართვა. ოთაარაანთ ქვრივს გიორგი დაეღუპება, რომელსაც არჩილი, როგორც საკუთარი ოჯახის შვილს, ისე დაკრძალავს.
„კაცი მოიდნეს“ და ახლა კარგი დამარხვით, მასზე ტირილით „ქვეყანას... უბმენ თვალსაო“, - სოფელში ასე ლაპარაკობდნენ და-ძმაზე. კესოს გული სტკიოდა ამ სიტყვების გამო, მაგრამ არჩილი აშკარად სხვაგვარად ფიქრობდა. „ისინი თავის მხრივ მართალნი არიან. ჩვენ შუა ხიდია ჩატეხილი: ისინი იქით ნაპირას დაჰრჩნენ, ჩვენ აქეთ. შორიშორსა ვართ და თვალი ერთმანეთისათვის ვეღარ მიგვიწვდენია..“ არჩილისათვის „გული... გული, ესე იგი, ის მადლი, რაც ენას და ხელს უნდა ასაქმებდეს, მართლა... აღარ არის. ან არის და დამუნჯებულია, დაყრუებულია.“
არჩილი არ არის ფანატიკოსი, გლეხი ყოველთვის მართლად იმიტომ კი არ მიაჩნია, რომ გლეხია. არჩილი წარსულის მსჯავრმდებელი და საკუთარი წოდების ცოდვათა მამხილებელია. მისი გონება სინჯავს, ჩხრეკს, გლოვობს და მისტირის იმ ნახევარს, რომელიც თავისივე სხეულიდან ოდესღაც მოკვეთილად და დაკარგულად მიაჩნია.
არჩილს წარმოდგენა ჰქონოდა იმ საბედისწერო დღეზე, როცა ერთმა ხარბმა ადამიანმა მიწის რომელიღაც ნაკვეთს ღობე შემოავლო და თქვა - „ეს ჩემიაო“. პირველად მაშინ ჩატყდა ხიდი, ხოლო შემდეგ ის ხიდი სულ მოიშალა. იმ პირველმა კაცმა პირველი დანაშაული ჩაიდინა დედამიწაზე და სათავე დაუდო დანაშაულთა ისეთ უსასრულო რიგს, რომელმაც მთელი კაცობრიობა ობობის ქსელში გაახვია. დროთა ვითარებაში ქსელი იმდენად დაიხლართა, თავი და ბოლო ვერავინ მოუნახა, ყველა მისი მსხვერპლი გახდა. ალბათ, ამას გულისხმობს არჩილი, როცა ჩატეხილ ხიდზე ლაპარაკობს. ღობეებს ახსენებს, გაღმაპირელებსა და გამოღმაპირელებს ახასიათებს, მისტირის, ინანებს, ამხელს, ბრალსა სდებს, აძაგებს... თუ ჩავუღრმავდებით არჩილის აზრებს, მაშინ იმ დასვკნამდე მივალთ, რომ მას შემდეგ, რაც ის საბედისწერო ხიდი ჩატყდა და „მთელი დაირღვა“, ადამიანიც განახევრდა.
კესოს უკვირს: რა არის კარგი იმ მოქმედებაში, რომელიც არჩილმა ასე გააიდეალა? არაფერი. განა „ნადირი კი არ დაძრწის დილიდამ საღამომდე საჭმლის საშოვნელად?“ კესოს აზრით, „ადამიანს ადამიანობა უნდა ემჩნეოდეს.“ მას მიაჩნია,რომ გლეხები ადამიანობით თავადებზე უარესები არიან. „გლეხკაცისთანა ხარბს, გლეხკაცისთანა გაუტანელს, გლეხკაცისთანა შეუბრალებელს და უმადურს ძნელად თუ ნახავ სადმე..“ როგორ პასუხს აძლევს არჩილი თავის დას? ის, რაც კესომ თქვა, თითო-ოროლაა, ჭუჭყია. ნამდვილი სისხლი გლეხის ძარღვებში ჩქეფს და ნამდვილი სიცოცხლის ძარღვიც მის არსებაში სცემს. ამიტომ იყო ასეთი გიორგი, ამიტომ იყო ასეთი დედაკაცი ოთარაანთ ქვრივი.
ეს სიტყვები მონანიე აზნაურის აღიარებაა. არჩილს ისიც უგრძვნია, რომ თვითონ უღონონი არიან, სმენაც დახშული აქვთ და ხედვაც, ამიტომ ვერ ამჩნევენ გლეხკაცების ღირსებას. კესო ამ მიზეზით ვერ მიუხვდა გიორგის, ამიტომ ვერ იგრძნო მისი გულისცემა, ამიტომ ვერ გაიგონა სიყვარულის ჯადოქრული მელოდია. არჩილმა მოურიდებლად ამხილა კესო – რაკი გიორგის გვარიშვილობა არ ჰქონდა, თუმცა ბევრ თავადს სჯობდა სილამაზითაც და ადამიანური ღირსებებითაც, ცოლად არ გაჰყვებოდიო. დიახ, არ გაჰყვებოდა, მაგრამ მიზეზი ის იყო, რომ არ უყვარდა. არჩილი აქ ხედავს თავსა და ბოლოს. სიყვარულსა და ცოლქმრობაში მთავარი გვარიშვილობაა, ხოლო სილამაზე, კაცურკაცობა, პირადი ადამიანური ღირსებები მეორეხ��რისხოვან როლს ასრულებს. „აი, რა დიდი კედელია ჩვენსა და იმათ შუა!“ - ამბობს არჩილი.
არჩილში გაღვიძებულმა სინდისმა ყველაფერს ფარდა ახადა. ��იზეზი იმისა, რომ კესო ვერ მიუხვდა გიორგის სიყვარულს, მხოლოდ გიორგის გლეხკაცობაში მდგომარეობდა. „გიორგი წიგნია, მთელი წიგნი ცხოვრებისა, სულ სხვა ასოებით დაბეჭდილი. წინ გადაგვეშალა ეს წიგნი და ვერ წავიკითხეთ.“ - ამბობს გულნატკენი არჩილი.
ბოლოს, კესოს ცრემლი მიმხვდარი ჭეშმარიტების საწინდარია. კესომ გაიგო ის, რაც არ იცოდა – უკან ხიდია ჩატეხილი, ხიდი, რომელსაც მისი ძმა ასე მისტირის და გლოვობს. უკან ბნელა, ღამეა, როგორც არჩილი ამბობს, მაგრამ რა იქნება წინ, რას უქადის მომავალი ?! არჩილს სჯერა, რომ ყოველივე ეს, „დასაწყისია განთიადისა.“წინ – ხიდის გამთელებაა, ხოლო რაკი ორივე ნაპირი შეერთდება, ადგილიც აღარ ექნება იმ ტრაგედიას, რაც გიორგისა და კესოს შორის მოხდა, ადგილი აღარ ექნება იმ ტანჯვას, რომელიც ცალკე ოთარაანთ ქვრივს უმღვრევდა სულს, ცალკე კი არჩილის გონებას აფორიაქებდა.
რწმენა ხიდის გამთელებისა სიხარულით ავსებს და-ძმის გულს. მაგრამ ჯერ კიდევ რა დიდი მანძილის გავლა, რა დიდი დროა საჭირო, რომ ის საბედისწერო, ჩატეხილი ხიდი გამთელდეს...
ილია ჭავჭავაძის სახით თანამედროვეობის წინაშე დგას ის ადამიანი, რომლის დახასიათებასაც ამ ერთი საუკუნის წინათ თვით ილია იძლეოდა, როცა ამბობდა: „ცხოვრების ტალღა მეტად ძლიერია და ჩვეულებრივი კაცი მეტად სუსტი, რომ თან არ წაიყოლიოს იმ ტალღამ. მარტო გენიოსის მკერდი თუ გააპობს და შემუსრავს მას, თორემ სხვისთვის ძნელია.“
ამ სიტყვებით ყველაზე კარგად არის დახასიათებული თვით ილია ჭავჭავაძე, მისი ცხოვრება და შემოქმედება. გადაჭარბებული არ იქნება, თუ ვიტყვით, რომ იგი ბუმბერაზივით წამოიმართა გასული საუკუნის 60-იან წლებში და დღესაც ასევე დგას ჩვენს წინაშე.
This entire review has been hidden because of spoilers.
December 30, 2024
გენიოსია ილია.
January 11, 2025
უძლიერესი ნაწარმოებია , მძიმეა , ისეთი რომ ვერ იტყვი ვისიამოვნეო , ალბათ იმის ბრალიც არის რომ ვიცნობ რამოდენიმე ოთარაანთ ქვრივს.
May 8, 2017
A book full of sadness and pain....
რამდენი სევდა და ტკივილია ამ ერთ ნაწარმოებში...
რამდენი სევდა და ტკივილია ამ ერთ ნაწარმოებში...
April 3, 2025
ექვსჯერ ვიტირე, შედევრია. ილიას ნამუშევრებიდან ჩემთვის საუკეთესოა. იმდენად დიდი ემოციები მაგრძნობინა, რომ გული ვეღარ იტევდა, თითქოსდა მეც იქ ვიყავი, ვუყურებდი ყველა განვითარებულ მოვლენას. ილია, უდიდესი მადლობა რომ დაიბადე და თან ქართველი.
January 4, 2022
თავის დროზეც ბევრი კრიტიკოსი ჰყავდა ამ ნაწარმოებს და ახლაც ბევრისაგან გამიგია ძაგება-არარეალურიაო, ტრაფარტულიო, არაესთეტიკურიო, მხატვრული პროზა არ არისო. ოთარაანთ ქვრივის პიროვნება ხომ გააქვთ და გამოაქვთ, ლანძღავენ. ზოგი იმასაც ამბობს- იგივე ილიაა, მხოლოდ, კაბაში გადაცმულიო. სკოლაში ისწავლება და - იქაც ყველას თავი აქვს მობეზრებული . უსამართლობად ვთვლი ასეთ შეფასებას. ჩვეულებრივი ადამიანური ტრაგედიებია აღწერილი, მოკლედ და სიტყვაძუნწად, მაგრამ, მაინც მთელი სიცხოველით-დედაშვილობის, სიყვარულის, მარტოობის ტრაგედიები..
October 2, 2012
It's amazing and very emotional story.Character's feelings are so strong...
This entire review has been hidden because of spoilers.
Read
December 27, 2012ramdeni vitiree
December 30, 2012
The best
March 15, 2013
<3<3
This entire review has been hidden because of spoilers.
February 16, 2023
ცოცხალზე არ გამახარა წუთის-სოფელმა და მკვდარზედაც აღარ მატირებთო!.. ცოდო ვარ, შვილო, ცოდო!
April 8, 2023
Strong independent woman.
January 22, 2024
“რაზედ გაიჭირე საქმეო, მეტყვი შენ. იმისთვის, ჩემო ძმა, თუ დაო, რომ "თქმით ჭმუნვა მაინც შემცირდებისა"-ო, ჩვენის პოეტის არ იყოს. “
“დავაქციეთ მამათა ჩვენთა სამარე, შვილთა ჩვენთა აკვანი; დიდი "მამული" დავშალეთ, პატარები გავიკეთე, და აქაც გავამართლეთ ჩვენის რუსთაველის სიტყვა: ყოველი მსგავსი მსგავსსა შობსო.”
“აბა დაიძახე: ქართველო-თქო, თუ შავის ზღვიდამ მოყოლებული კასპიის ზღვამდე მარტო ღიპ-გადმოგდებულის ქართველის მეტმა (ე.ი. გორის მაზრაში მცხოვრებელმა) შემოგხედოს ვინმემ და თუ გაჭირდა, იქნება კახელმაც თავისი სხვილი კისერი შენკენ მოიღრიჯოს, სხვანი კი ყურსაც არ გათხოვებენ, თითქო ამათ არ ეძახიო, თითქო ისინი კი ქართველები არ არიანო.”
“მამული!.. ამ სიტყვის ყოვლად-მპყრობელი მნიშვნელობა ვრცელია და ფართო. იქ, საცა ხალხობა დარღვეული არ არის და განთვითეულება - ეგ ჭირთაჭირი არა მეფობს, იქ მაგ სიტყვის აზრი ცხოვრების მიმნიჭებელი სულია, მთელის ხალხის ერთიანი მაჯის ერთიანი ძარღვია.”
“პირუტყვ-ბუნების ხმის მსგავსის სიტყვებით აივსო ჩვენი ენა. “
“დავაქციეთ მამათა ჩვენთა სამარე, შვილთა ჩვენთა აკვანი; დიდი "მამული" დავშალეთ, პატარები გავიკეთე, და აქაც გავამართლეთ ჩვენის რუსთაველის სიტყვა: ყოველი მსგავსი მსგავსსა შობსო.”
“აბა დაიძახე: ქართველო-თქო, თუ შავის ზღვიდამ მოყოლებული კასპიის ზღვამდე მარტო ღიპ-გადმოგდებულის ქართველის მეტმა (ე.ი. გორის მაზრაში მცხოვრებელმა) შემოგხედოს ვინმემ და თუ გაჭირდა, იქნება კახელმაც თავისი სხვილი კისერი შენკენ მოიღრიჯოს, სხვანი კი ყურსაც არ გათხოვებენ, თითქო ამათ არ ეძახიო, თითქო ისინი კი ქართველები არ არიანო.”
“მამული!.. ამ სიტყვის ყოვლად-მპყრობელი მნიშვნელობა ვრცელია და ფართო. იქ, საცა ხალხობა დარღვეული არ არის და განთვითეულება - ეგ ჭირთაჭირი არა მეფობს, იქ მაგ სიტყვის აზრი ცხოვრების მიმნიჭებელი სულია, მთელის ხალხის ერთიანი მაჯის ერთიანი ძარღვია.”
“პირუტყვ-ბუნების ხმის მსგავსის სიტყვებით აივსო ჩვენი ენა. “
This entire review has been hidden because of spoilers.
February 10, 2025
ილიაზე ვგიჟდები, იმიტომ რომ საზოგადო ჭირზე ლაპარაკობს. უბრალოდ მიყვარს, და მინდა რომ ყველამ იცოდეს მისი ნაწარმოებები.
მშობლისა და შვილის ურთიერთობა, პატივისცემა- გიორგი რომ ოთარაანთ ქვრივს პატი��ს სცემს, უდაოდ. მაგრამ დედაც როგორ სცემს შვილს პატივს-როცა გიორგის მოჯამაგირედ უნდა წასვლა, დედა უარს არ ეუბნება, რადგან ეს შვილში გამოიწვევს წინააღმდეგობას. უნდა, რომ შვილმა გაიაზროს, რომ კესო მას ვერ "შეამჩნევს" და მათი ამბავი ბედნიერად არ დასრულდება, უნდოდა რომ შვილს საკუთარი შეცდომები გაეაზრებინა. ლავ.
გიორგი და დედამისი ძალიან ჰგვანან, სერიოზულობით, სიმტკიცით. ვფიქრობ ქვრი��ს ცოტა ზედმეტად მოსდის მასეთი ხასიათი, მაგრამ სიმტკიცე აუცილებელია.
საქმე და მოსაქმის ამბები. ილია ცდილობს, დაგვანახოს, რომ საქმისადმი ერთგულება აუცილებელია. გიორგია ამის მაგალითი.
სოსია მეწისქვილეს პერსონაჟს რომ ჩავუღრმავდეთ, მივხვდებით რომ მნიშვნელოვანია. ბოლოს ძაან შემეცოდა. და მაინც, რა არის წუთისოფელი? "თუ წუთისოფელს ერთს ბეწო ხანს თვალი მოუხუჭე, ისე გაგთელავს, როგორც დიდოელი ლეკი ნაბადსა."
მშობლისა და შვილის ურთიერთობა, პატივისცემა- გიორგი რომ ოთარაანთ ქვრივს პატი��ს სცემს, უდაოდ. მაგრამ დედაც როგორ სცემს შვილს პატივს-როცა გიორგის მოჯამაგირედ უნდა წასვლა, დედა უარს არ ეუბნება, რადგან ეს შვილში გამოიწვევს წინააღმდეგობას. უნდა, რომ შვილმა გაიაზროს, რომ კესო მას ვერ "შეამჩნევს" და მათი ამბავი ბედნიერად არ დასრულდება, უნდოდა რომ შვილს საკუთარი შეცდომები გაეაზრებინა. ლავ.
გიორგი და დედამისი ძალიან ჰგვანან, სერიოზულობით, სიმტკიცით. ვფიქრობ ქვრი��ს ცოტა ზედმეტად მოსდის მასეთი ხასიათი, მაგრამ სიმტკიცე აუცილებელია.
საქმე და მოსაქმის ამბები. ილია ცდილობს, დაგვანახოს, რომ საქმისადმი ერთგულება აუცილებელია. გიორგია ამის მაგალითი.
სოსია მეწისქვილეს პერსონაჟს რომ ჩავუღრმავდეთ, მივხვდებით რომ მნიშვნელოვანია. ბოლოს ძაან შემეცოდა. და მაინც, რა არის წუთისოფელი? "თუ წუთისოფელს ერთს ბეწო ხანს თვალი მოუხუჭე, ისე გაგთელავს, როგორც დიდოელი ლეკი ნაბადსა."
This entire review has been hidden because of spoilers.
January 27, 2025
“ჰხედავ, დედი!.. ცოცხალი მაგის ღიმს ვერ ვეღირსე, ვკვდები და მაგისი ცრემლი ზედ დამდის. ესეც მეყოფა თან წასატან ლხენად... არა ვნანობ, არა!.. მივდივარ და თან მიმაქვს ამის ცრემლით განედლებული სიხარული. იქ ვახეირებ, იქ... ნუ იწუხებ, დედი!.. შენგან გამიგონია, რასაც არა ეშველება-რა, კაცი არ უნდა აეთრევინოსო!.. არჩილ, ნუ მიწყენ, ნუ!.. ნურც შენ, ნურც შენ!.. განა არ ვიცოდი, — მე ვინ და შენ ვინ!.. სად მოგწვდებოდი ცაში ვარსკვლავს... გული გწვდებოდა, გული, ხელი კი ვეღარ... ხატსავით გლოცულობდი, მზესავით დამნათოდი... არც კი იცოდი, — ვის ათბობ, ვის ალხენ, ვის აცოცხლებ!.. მინამ ცოცხალი ვიყავ, ვერ გაგიტყდი, მცხვენოდა... მერიდებოდა... მეშინოდა... ვკვდები და გეუბნები... მკვდარს რაღა მომეკითხება? მკვდარი ყველა თანაბარია!..”
February 9, 2025
ოთარაანთ ქვრივი, ქალი, რომელმაც მიუხედავად ქმრის დაკარგვისა, ოჯახი ისე შეინარჩუნა, რომ ვერ შეატყობდი კაცის ხელი რომ ეკლდა, ამას კი დიდი ძალა და შრომა სჭირდება მითუმეტეს მარტოხელა ქალის მხრიდან. თანაც მან აღზარდა ისეთი შვილი, რომელიც თავისი ხასიათებითა და საქმით გარდაცვლილ მამასა და მშრომელ დედას ერთიანად უტოლდებოდა, გულდასაწყვეტია მისი ტრაგიკული დასასრული, თუმცა სხვანაირად ნააწარმოებს აზრი დაეკარგებოდა. თუ დავუკვირდებით, გიორგი სწორედ იმ გზას გადის სიკვდილამდე, რაც წმინდა გიორგიმ გაიარა წამების დროს. როგორც წმინდა გიორგი გააკრეს ბორბალზე, ისე დავარდა გიორგიც ურმის თვალზე, და ბოლოს, სიკვდილის დროს, გიორგის თავი გვერდით გადაუვარდა, წმინდა გიორგიმ, კი სიცოცხლე სწორედ თავის მოკვეთის შედეგად დაასრულა.
January 26, 2018
,,ის მკვდარი ოთარაანთ ქვრივი გამოდგა, ის საფლავი — განა თქმა-ღა უნდა — გიორგის საფლავი იყო... ის ძაღლი... მაგრამ ძაღლს ვიღა იკითხავს?
შეიქმნა ჟღივილ-ყაყანი. ზოგი რას ამბობდა, ზოგი რას. მითამ არ იყო სალაპარაკო თუ? გაიბა ლაპარაკი... მითქმა-მოთქმაში დაავიწყდათ, რომ მკვდარს პატრონობა რამ უნდა. ყველას ის ეხარბებოდა, — ერთი გავიგო, ვინ რას ამბობს, და საცა ჯგუფს დაინახავდა, ან ლაპარაკის ხათხათს ყურს მოჰკრავდა, იქ გარბოდა და მიეშურებოდა.
— გაჰტყდა ეს რკინის დედაკაციცაო, — ამბობდნენ ზოგიერთნი, — ეს ფესვმაგარი ხეც წამოიქცაო.
— დედის-ერთა შვილის დაკარგვა ძნელია, მერე რა შვილისა! — იძახოდნენ დედაკაცები, — აკი ეს გაუტეხელი დედაკაციც გასტეხა და გაანადგურაო.”
შეიქმნა ჟღივილ-ყაყანი. ზოგი რას ამბობდა, ზოგი რას. მითამ არ იყო სალაპარაკო თუ? გაიბა ლაპარაკი... მითქმა-მოთქმაში დაავიწყდათ, რომ მკვდარს პატრონობა რამ უნდა. ყველას ის ეხარბებოდა, — ერთი გავიგო, ვინ რას ამბობს, და საცა ჯგუფს დაინახავდა, ან ლაპარაკის ხათხათს ყურს მოჰკრავდა, იქ გარბოდა და მიეშურებოდა.
— გაჰტყდა ეს რკინის დედაკაციცაო, — ამბობდნენ ზოგიერთნი, — ეს ფესვმაგარი ხეც წამოიქცაო.
— დედის-ერთა შვილის დაკარგვა ძნელია, მერე რა შვილისა! — იძახოდნენ დედაკაცები, — აკი ეს გაუტეხელი დედაკაციც გასტეხა და გაანადგურაო.”
June 22, 2023
I read a short story by Ilia Chavchavadze entitled "On the Gallows" in English but the Georgian title "სარჩობელაზედ" led me to this entry, but this isn't what I read. This was about a peasant who witnessed a hanging on Avlabari square not a widow. I would like to read more Georgian Literature in English translation. What would you recommend? I love Nodar Dumbadze, but most other great Georgian writers translate poorly into English.
December 4, 2024
ANOTHER STUDY BOOK.
Ilia knew how to write a female character and to that extension of his ideals, he explored motherhood and the legacy of a great person, the widow in question in the pinnacle of Georgian writing to me is one of the best mothers written... I loved reading this, it made me think of things I would of never had thought of.
Ilia knew how to write a female character and to that extension of his ideals, he explored motherhood and the legacy of a great person, the widow in question in the pinnacle of Georgian writing to me is one of the best mothers written... I loved reading this, it made me think of things I would of never had thought of.
April 18, 2025
„მარტო დარჩენილი ქალი არ გრძნობს მხოლოდ ტკივილს, არამედ ცხოვრებასაც“.
ოთარაანთ ქვრივი არის ისტორია იმედგაცრუების, უიმედობისა და სიყვარულის შესახებ. ილია ჭავჭავაძის ეს ნოველა სიყვარულისა და მსხვერპლის შერწყმის უნიკალური მაგალითია.
„ხოლო, როცა სიყვარული მტვრის ქვეშ იკარგება, მღელვარება იწყება“. ეს სიტყვები საუკეთესოდ ასახავს წიგნის არსს—როგორ შეიძლება დაკარგული სიყვარული გახდეს ახალი გამოწვევა.
ოთარაანთ ქვრივი არის ისტორია იმედგაცრუების, უიმედობისა და სიყვარულის შესახებ. ილია ჭავჭავაძის ეს ნოველა სიყვარულისა და მსხვერპლის შერწყმის უნიკალური მაგალითია.
„ხოლო, როცა სიყვარული მტვრის ქვეშ იკარგება, მღელვარება იწყება“. ეს სიტყვები საუკეთესოდ ასახავს წიგნის არსს—როგორ შეიძლება დაკარგული სიყვარული გახდეს ახალი გამოწვევა.
Displaying 1 - 30 of 53 reviews