Thuật tư tưởng

by Thu Giang Nguyễn Duy Cần

Cuốn sách hướng dẫn các phương pháp suy luận, phân tích giúp người đọc có thể phán đoán một cách chính xác, logic. Đây là cuốn sách nằm trong bộ ba cuốn sách rèn luyện phương pháp tự học của học giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần, giúp các bạn thanh thiếu niên có một phương pháp học tập, làm việc đúng đắn và hợp lý.

Genres: Self Help, Philosophy, Nonfiction, Classics, Personal Development, Education

305 pages, Paperback

First published January 1, 1953

About the author

Nguyễn Duy Cần (1907-1998), hiệu Thu Giang, là một học giả, nhà văn, nhà biên khảo và trước tác kỳ cựu vào bậc nhất Việt Nam giữa thế kỷ 20.

Ông làm nghề viết sách, dạy học, lương y, nghiên cứu Đạo học, Kinh Dịch, với các biệt hiệu: Thu Giang, Hoàng Hạc, Bảo Quang Tử, Linh Chi… Ông sống cùng thời với các học giả và nhà văn như: Nguyễn Hiến Lê, Giản Chi, Hoàng Xuân Việt, Phạm Cao Tùng…

Ông nổi bật không chỉ về số lượng tác phẩm đồ sộ mà còn ở độ sâu học thuật và sức ảnh hưởng về mặt tư tưởng đến các tầng lớp thanh niên trí thức của ông.

Thân thế và cuộc đời

Ông sinh ngày 15 tháng 7 năm 1907 tại làng Điều Hoà, tổng Thuận Trị, quận Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho (nay thuộc thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang).

Ông là con trai của ông Nguyễn Văn Tâm, một người uyên thâm Hán học và là một trong những người được đào tạo Tây học khóa đầu tiên vào những năm 1885 - 1890. Sau khi ra trường, ông Tâm làm thầy giáo rồi được phân công làm Đốc học kiêm Thanh tra giáo dục Mỹ Tho trong những năm 1910 đến 1920, sau đó được chính quyền thực dân phong hàm Đốc phủ sứ. Ông Nguyễn Văn Tâm vốn là một nhà Nho rất tinh thâm Đạo học Đông Phương (Dịch, Lão, Trang) nhưng lại có tinh thần phóng khoáng, chuộng tư tưởng tự do nên rất ủng hộ Tây học. Chính người cha đã có ảnh hưởng đến Nguyễn Duy Cần rất lớn trên con đường nghiên cứu Đạo học sau này.

Nguyễn Duy Cần sinh ra vốn là một cậu bé có thể chất ốm yếu, khó nuôi nên cha ông cho ông theo làm con nuôi một cha Đạo người Pháp ở nhà thờ Mỹ Tho và ông được cho làm lễ rửa tội theo Đạo Thiên Chúa với tên thánh bổn mạng là Jacob, nhờ bước ngoặc này mà thời niên thiếu ông có cơ duyên tiếp xúc sớm với văn hóa Pháp thông qua sự dạy dỗ của cha Đạo, ông được học giáo lý Công Giáo, học Thánh Kinh cũng như học đàn, vẽ với các cha Đạo người Pháp và tất nhiên là học toàn bộ bằng Pháp ngữ.

Hàng ngày, sau giờ học ông lại say mê đọc các sách về thần học và văn hóa nghệ thuật Pháp và phương Tây trong thư viện của nhà thờ. Vì tiếp xúc với văn hóa Pháp sớm lại là người say mê đọc sách, học hỏi nên ông thừa nhận mình bị ảnh hưởng của văn hóa Pháp, như ta thấy ông thừa nhận trong phần lời nói đầu quyển Tôi tự học: “…Guitton, Jules Payot, Gustave Rudler, là những học giả mà tác giả đã chịu nhiều ảnh hưởng nhất,…” hay trong Dịch kinh tường giải ông nói: “…Pháp ngữ là văn tự của văn minh cao nhất đại diện cho văn hóa La Tinh”, về sau trong các tác phẩm biên khảo của mình ta thấy ở phần tài liệu tham khảo ông ghi các tác phẩm ông nghiên cứu có đến 80 phần trăm là tài liệu bằng Pháp ngữ.

Sự nghiệp nghiên cứu và trước tác của Nguyễn Duy Cần bắt đầu từ năm 1931 với việc xuất bản quyển Triết học đầu tiên "Toàn chân", gây nên một cuộc bút chiến sôi nổi trên báo Mai. Trong những năm sau đó, ông tiếp tục cho xuất bản các tác phẩm khá đều đặn. Năm 1935, ông cho ra đời quyển sách đầu tay: Duy tâm và duy vật.

Năm 1937, ông Nguyễn Văn Tâm sáng lập ra Tạp chí Nay, giao cho con trai là Nguyễn Duy Cần làm chủ bút kiêm quản lý. Lúc bấy giờ ở Mỹ Tho có nhiều tờ báo xuất bản tại địa phương, hầu hết dưới dạng tạp chí, có tờ ra định kỳ, có tờ ra không định kỳ và thường không kéo dài như: Chiêu Anh văn tập, Đông phương tạp chí, Tiểu thuyết tuần san,... Tạp chí Nay của Nguyễn Duy Cần sống lâu hơn, ra được 15 số (số 1 ra ngày 1 tháng 6 năm 1937 và số cuối cùng ra ngày 15 tháng 7 năm 1938).

Tạp chí Nay là một tạp chí văn chương, triết học, khoa học, y học, xuất bản mỗi tháng 2 kỳ, mang tính chuyên nghiệp cao. Báo thường xuyên có các bài luận thuyết về triết học của Thu Giang và nghiên cứu về văn học của Nguyễn Phi Oanh, về tâm lý học của Tùng Chi, về y lý Đông - Tây của Vũ Trang,... và nhiều mục thường xuyên khác như: Học chữ Hán, Đạo đức kinh, Ẩm thực học, Tin Văn, Chuyện lặt vặt nên biết qua,… Đặc biệt, mục Thời cuộc thế gian đăng tin tức quan trọng ở trong nước, Đông Dương và Âu Tây. Với bút hiệu Thu Giang, chủ bút Nguyễn Duy Cần viết khá nhiều cho tạp chí này. Ông có mặt thường xuyên ở mục triết học Đông - Tây và mục văn chương k

Reviews

[The Modest Yin · Rating 5 out of 5]

Lần nào đọc sách của cụ Nguyễn Duy Cần xong cũng được khai sáng thêm rất nhiều điều mới. Thuật Tư Tưởng thật sự rất cần thiết cho xã hội hiện nay, khi mà con người ta dễ bị nhồi sọ bởi quảng cáo, tranh ảnh và ám thị của quần chúng.

Mình cũng đã bắt đầu quen được giọng văn của cụ. Mỗi mỗi cuốn sách đều có một chủ đề thú vị riêng, nhưng chung quy lại cuốn nào cũng đề cao sự tịch mịch, điềm đạm để sống sáng suốt và quân bình.

https://sevilyhaonguyen.wordpress.com...

[Bùi Hải · Rating 5 out of 5]

Tôi đọc cuốn này từ review của một người bạn. Thoạt nhìn tiêu đề thú thưc tôi không hứng thú lắm vì nó có vẻ gì đó giống dạng sách self-help nhan nhản với nội dung khích lệ tin thần là chính. Nhưng khi đọc thì đây thực sự là cuốn sách hứng thú và có thể đọc lại nhiều lần.

Thuật tư tưởng ở đây để chỉ những phương pháp suy nghĩ, tư duy để tránh sai lầm. Khi đọc, bạn sẽ thấy chính bạn từ trước đến giờ mắc rất nhiều những lỗi như thế.

Cuốn sách không phải đơn thuần là đưa ra phương pháp, mà còn là những phân tích có lẽ thiên về cả khía cạnh tâm lý học. Tôi đặc biệt thấy thú vị việc phân chia tinh thần con người vào 3 loại: trí tuệ (huệ), tình cảm, và ý chí; hoặc những đoạn phân tích về sướng-khổ, tín ngưỡng và động lực của hành vi con người. Phần cuối của cuốn sách đưa ra những bình luận về cách đọc sách như thế nào để hữu ích.

Recommend với tất cả những ai quan tâm đến việc chúng ta suy nghĩ đúng hay sai.

[Rainy · Rating 4 out of 5]

Review sách: Thuật tư tưởng – Nguyễn Duy Cần
“Thuật tư tưởng” nói về những nền tảng tư duy của con người, cách chúng ta nhìn nhận cuộc sống, tư duy, ra quyết định. Cuốn sách gồm các nội dung chính:
- Giải nghĩa về tư tưởng con người, cách thức lập luận trong tư duy và trong cuộc sống hằng ngày cùng những lỗi phổ biến hay gặp trong khi lập luận. Phần này cho ta thấy khi nào lập luận của ta có lỗ hổng cũng như tránh được những “bẫy” tư duy khi tranh biện với người ngoài.
- Giải thích sự hình thành các tôn giáo, tín ngưỡng. Nguồn gốc sâu xa của niềm tin con người vào đấng Thánh Thần. Những quan điểm phi khoa học của Tôn giáo. Những yếu tố ảnh hưởng tới niềm tin của con người.
- Chỉ ra những sai lầm khi luyện tập tư tưởng. Ví dụ: Thiếu kiến thức, thiếu quyết tâm nhận thức đúng đắn vấn đề, hứng chịu thành kiến cá nhân và thành kiến xã hội, chịu ảnh hưởng của phương tiện truyền thông.
- Phương pháp phê bình để tìm ra chân lý; sử dụng luận lý để kiểm chứng chân lý tìm ra.
- Khuyên răn con người nên đọc sách, thảo luận về phương pháp đọc sách hiệu quả.
Về tổng thể, cuốn sách rất có ích cho bản thân mình trong quá trình rèn luyện phương thức tư duy độc lập. Cuốn sách chỉ ra một sự thật rất rõ ràng: vai trò cũng như thế mạnh của con người nằm ở chỗ con người biết tư duy, và một người không chịu tư duy hay không biết cách tư duy cho đúng sẽ lãng phí món quà quý nhất của tạo hóa và chịu để người khác tư duy thay, điều khiển, “dắt mũi”. Trong sách, tác giả trích dẫn, ví dụ rất nhiều, gồm cả kiến thức Đông- Tây, kim cổ, từ Lão Tử tới Decartes, tới Napoleon, tiếng Hán, tiếng Pháp v.v… đều dễ hiểu, trực quan. Một vốn hiểu biết sâu rộng khiến những bậc hậu bối đi sau ngày nay vẫn còn phải ngưỡng mộ.
Tuy nhiên, về vấn đề tôn giáo, có lẽ tác giả đã có một định kiến với tôn giáo hay chăng? Vì trong cuốn sách vấn đề niềm tin giáo phái đã được nhắc lại nhiều lần và với hàm ý không được tốt đẹp. Trên quan điểm cá nhân, mình thấy việc bài xích tuyệt đối tôn giáo là không hợp lý. Thứ nhất, nền tảng các tôn giáo lớn trên thế giới đều hướng con người tới cái thiện, vì vậy nghiên cứu, học tập theo triết lý của một tôn giáo cũng là một trong số những cách rèn Tâm của con người vậy. Thứ 2, hiện tại có nhiều vấn đề đến nay khoa học vẫn chưa thể đưa ra đáp án, chưa dám khẳng định đinh đóng cột là “Không” khi nói về các hiện tượng siêu nhiên, Ma Quỷ Thánh Thần… và đó cũng là hướng cho khoa học giải quyết trong tương lai. Xu thế hiện nay khoa học và tôn giáo đang giao thoa, và rất có thể đến một lúc nào đó 2 khái niệm này sẽ hòa làm một. Thứ 3, Tôn giáo cung cấp cho con người một nền tảng tinh thần mạnh mẽ hơn khi đối diện với thực tại cuộc sống. Nhờ vào niềm tin về tương lai tốt đẹp hơn mà con người tiến lên phía trước.
Tổng hợp lại, đây là một cuốn sách nên đọc với mọi người. Luyện tập tư duy độc lập, đúng đắn, biết phản biện, Nguyễn Duy Cần là một trong số những người thầy trong lĩnh vực này.

[Nguyễn Minh Hiếu · Rating 4 out of 5]

Tất cả phẩm giá của con người là ở nơi tư tưởng. Có lẽ chỉ cần nói lại câu nói này của Pascal thì mọi người đã hiểu được phần nào việc quan trọng ở nơi tư tưởng. Bàn về tư tưởng, tư tưởng sao cho đúng chỉ trong một quyển sách nhỏ song tác giả Nguyễn Duy Cần đã lột tả một cách thật trọn vẹn, thiết nghĩ ai cũng nên đọc qua một lần và đọc lại thêm vài lần nữa để thấm thía. Bạn đọc sẽ có nhiều chỗ thấy khó hiểu, một phần cũng vì thời đại của tác giả khác với của chúng ta, cho nên đọc và đặt mình vào bối cảnh thời đó thì sẽ hiểu rõ hơn, tránh thiên kiến.

[Hieu Hoang Le Trung · Rating 4 out of 5]

Phàm những gì học được từ sách vở người xưa đều là cặn bả của cổ nhân :") Thích nhất câu này trong sách

[Trần Hoài Thu · Rating 3 out of 5]

So với Óc sáng suốt thì cuốn này mình chỉ cho 3 sao, quá nửa sách nói về khái niệm và phân loại về các phép diễn giải, lý luận nên hơi khô khan lý thuyết, nửa sau thì ok hơn vì nó mang tính thực tiễn hơn. Cuốn này không hiểu sao tác giả dùng nhiều tiếng địa phương, đọc nhiều từ khó hiểu và không phù hợp để viết cho đại chúng.

[Phat Duong · Rating 5 out of 5]

Sẽ đọc lại, chậm và ngấu nghiến kĩ lưỡng hơn.

To be updated.

[Revisach]

REVIEW SÁCH: THUẬT TƯ TƯỞNG - XÂY DỰNG BỘ ÓC TƯ DUY THEO TINH THẦN KHOA HỌC
“Thuật tư tưởng” là một tác phẩm khai sáng thêm những góc nhìn mới trong từng khía cạnh đời sống. Xã hội nhiều tầng lớp, là một cộng đồng với tư duy riêng mang nét đặc sắc riêng của từng người, vì thế, điều cần kíp là luôn để bản thân có một phán đoán chính xác và logic, không hùa theo số đông một cách mù quáng, cũng không bênh vực thiểu số một cách chủ quan. Cuốn sách sẽ mang đến cho bạn một thế giới mới về những lập luận mà trước đây bạn từng cảm thấy khô khan và khó giải đáp.

Nội dung nổi bật trong cuốn sách “Thuật tư tưởng”

Trong tác phẩm “Thuật tư tưởng”, văn phong của cuốn sách đưa người đọc có cảm giác thiên về triết học, khó hiểu nhưng càng về sau, khi bạn đã hiểu hết những khái niệm từ đầu cuốn sách đề cập, bạn sẽ thấy văn phong trở nên mạch lạc về dễ hiểu hơn, đem những phân tích tâm lý và có tính khoa học ứng dụng vào thực tế.

Từ đầu tác phẩm, cụ Nguyễn Duy Cần tập trung giải thích ý nghĩa về tư tưởng và cách thức lập luận của mỗi cá nhân trong cuộc sống hàng ngày, đồng thời cũng chỉ ra những lỗi sai thường gặp trong khi lập luận và nguyên nhân bắt nguồn của chúng.

“Kẻ thiếu óc phê bình, thiếu học thức, là kẻ không đủ sức phân biệt được cách dùng những tiếng nói trên đây. Điều mình tưởng là biết chưa phải là điều mình biết, mà điều mình tin chưa ắt là điều mình biết. Biết đâu mình tin là vì nó thuận với lòng ao ước hay thị dục của mình, hoặc vì mình bị ảnh hưởng gia đình, xã hội chứ không phải vì đã dò xét rõ ràng rồi mà tin, tin như nhà khoa học”

Từ 3 phương pháp lập luận phân tích, loại suy và qui nạp, “Thuật tư tưởng” phân tích rõ ràng những sai lầm của từng phương pháp để người đọc đối chiếu, tránh những phán đoán vô tâm và cẩu thả.

“Thuật tư tưởng” cũng đi sâu vào phân tích sự khác biệt giữa hiểu biết và tin tưởng, những yếu tố tạo ra tôn giáo và tín ngưỡng và khuyên ta nên biết phân biệt rạch ròi giữa trí thức và tín ngưỡng, luận theo lý trí để trở nên chững chạc trưởng thành và đưa ra những phán đoán sáng suốt hơn là thỏa mãn dục vọng số đông bằng những tư duy thiên về tình cảm.

Sau cùng, muốn đưa ra những suy nghĩ một cách đúng đắn, việc quan trọng là tách mình ra khỏi ảnh hưởng từ số đông, lập luận theo số đông chỉ mang tính thỏa mãn khát vọng về tình cảm, nếu ta buông xuôi theo dư luận, sẽ tự động kéo vào những mâu thuẫn không hay.

“Nơi ta bao giờ cái “ta tình cảm” cũng đứng trên cái “ta lý trí”. Lòng dục mà còn nhiều, thì tâm trí tối tăm, dầu cho là một nhà thông thái bậc nhất cũng không hơn gì một kẻ dốt nát”

Trong “Thuật tư tưởng”, cụ Nguyễn Duy Cần cũng chỉ ra những sai lầm về thuật tư tưởng là do thiếu hiểu biết, thiếu phương tiện học hỏi, nhận thức sai lầm, dùng lý luận sai và mang thành kiến khi thực hành tư tưởng, bị ảnh hưởng bởi quyền thế và uy danh mà không dám phản biện, từ cách dùng sai ngôn ngữ, cách đặt vấn đề sai lầm và tùy tiện dựa vào tính khí của cá nhân mà để tư tưởng bị lệch lạc. Rèn luyện cho mình một óc phê bình trong mọi vấn đề là phương pháp hiệu quả để tránh những sai lầm.

“Trong đời sống hằng ngày, bất kỳ là một cái tin gì mà kẻ khác đem cho ta, ta cần phải đem nó ra mà phê bình một cách gắt gao mới được, nhất là những câu chuyện thiên hạ đồn đãi, hoặc những tin tức lượm lặt của báo chí đưa đến cho ta…”.

Để đi tới chân lý, hãy bàn cãi và hành động để thí nghiệm, ta có thể bàn cãi với chính bản thân mình hoặc với người khác để thấy rõ mọi việc của vấn đề, để nhìn ra những khuyết điểm và phương hướng. Dùng hành động để thử nghiệm những nguyên tắc, để phân biệt tính hư thực của tư tưởng.

Sau cùng, tác giả không quên đề cập đến việc đọc sách và phương pháp đọc sách trong “Thuật tư tưởng”.

“Dù là bậc thông minh đến đâu, cũng nhờ đọc sách mà kiến văn ngày một thêm rộng”

Đọc sách chính là thuật tư tưởng để ta có thể so sánh, trao đổi ý kiến để có được chân lý, là con đường ngắn nhất để có thể học được những bài học của người trước và từ đó đào sâu hơn làm rõ hơn tư tưởng của chính mình. Bàn về phương pháp đọc sách, ngoài những điều trong cuốn sách, thiết nghĩ các bạn nên tìm hiểu về cuốn sách “Tôi tự học” của tác giả để hiểu sâu hơn về thuật đọc sách.

Cảm nhận về cuốn sách “Thuật tư tưởng”

Sống trong xã hội mỗi người một ý, nhưng lại hay chạy theo quan điểm của số đông, “Thuật tư tưởng” mang đến nhiều điều bổ ích để rèn luyện cho mỗi cá nhân một tư duy độc lập. Rất nhiều những trích dẫn của tác giả trong cuốn sách thể hiện chiều sâu về học thức và sự hiểu biết tường tận về văn hóa Đông – Tây, kim cổ, những trích dẫn từ Lão Tử tới Napoleon, Pascal và nhiều triết gia cùng với vốn tiếng Hán tiếng Pháp. Tất cả làm nên rét riêng trong cuốn sách của cụ Thu Giang Nguyễn Duy Cần.

Cuốn sách sẽ khiến bạn nhận ra thế mạnh mà chỉ duy nhất loài người có được, đó là khả năng tư duy, bởi vì nếu một người không chịu tư duy hay không biết cách tư duy chẳng phải sẽ lãng phí món quà quý giá được ban tặng khi ta sinh ra hay sao?

Lời kết

“Thuật tư tưởng” thực sự là cuốn sách bổ ích cho mọi độc giả. Hy vọng rằng, bạn đọc sẽ không vì rào cản văn phong xưa cũ mà bỏ qua giá trị mà cuốn sách mang lại. Như cụ đã từng nói rằng “Đọc những sách cao hơn tầm hiểu biết của mình thì mới có được sự tiến bộ trong tri thức”.

Trong đời sống, có được tư tưởng đúng đắn để đưa ra những phán đoán và lập luận chính xác là điều cốt yếu để xây dựng một lối sống văn minh ở bất kỳ thời đại nào, đừng sống theo tư duy của người khác và để người khác áp đặt.

[A.chaotic.tree · Rating 4 out of 5]

Mình đọc mãi mới xong cuốn này. Nhìn chung so với “Cái dũng của thánh nhân” thì cuốn này khô khan hơn, đoạn giữa khá buồn ngủ và lặp lại, đền gần cuối mới có vẻ thu hút hơn.
Không biết có ai như mình không, khi đọc nonfic mình có một nỗi sợ là không thể tiếp thu hết kiến thức trong sách, đặc biệt với những cuốn sách được đánh giá cao như sách của cụ Thu Giang. Thế nên khi đọc cuốn này mình thấy rất áp lực vì mình không hiểu hết được sách. Nói chung là sẽ đọc lại lần 2

[clouds flying in the sky · Rating 5 out of 5]

Những phương pháp chọn lọc, phản biện.. được bác Cần viết bằng ngôn từ miền Nam rất dung dị, gần gũi, dễ hiểu. Sách của bác không hàn lâm, cao siêu nhưng ý nghĩa truyền tải hơn hẳn các triết gia thế giới

[Tovin Seven · Rating 3 out of 5]

Có thể nói cuốn này chính là bàn về cách thực hành Chánh tư duy trong đời sống hằng ngày. Đạo đức trí tuệ nghị lực cũng được bàn tới.

Cuốn này mình thấy được viết theo kiểu cookbook, rất phù hợp cho những tình huống cần tư duy sao cho có hệ thống, khi đó, bỏ sách ra lướt lại phần mục lục, lấy đó làm cái checklist, cần chú ý vào phần nào thì đọc lại để thực hiện thì khó mà không thành công cho được.

Một số phần nội dung cuối sách, ví dụ như phần đọc sách thì được bàn ở cả cuốn này và cuốn Tôi tự học.

[Liên Phương · Rating 5 out of 5]

Chương 1 - Tư tưởng là gì
A. Tư tưởng là gì.
B. Phán đoán và tín ngưỡng?
-Phán đoán gồm có 2 loại:
+ Phán đoán thực sự (khách quan, dựa trên lý trí, không có cảm xúc xen vào)
+ Phán đoán giá trị (chủ quan, giá trị của 1 sự vật/sự việc dựa trên nhu cầu "cần" của ta/xã hội đối với sự việc/sự vật đó). "Cần" càng nhiều thì giá trị càng cao. Giá trị không tồn tại vĩnh cửu mà tùy thuộc vào thời điểm, vị trí, xã hội, quan niệm tôn giáo, lĩnh vực đánh giá mà có những giá trị cao/thấp khác nhau đối với những sự vât/sự việc khác nhau. Trong xã hội luôn luôn có những tranh cãi, phê phán, cơ bản là vì họ dùng hệ quy chiếu khác nhau để đánh giá giá trị của sự vật/sự việc. Phán đoán giá trị chẳng phải để bày tỏ tính chất tự nhiên của sự vật mà chỉ là để biểu minh sự ao ước, thèm muốn của con người trong xã hội mà thôi.

Chương 2 - Lý luận là gì?

Chương 3 - Sai lầm vì lý luận.

Chương 4 - Chủ quan và khách quan

Chương 5 - Tín ngưỡng và tri thức
- Tín ngưỡng: tin vào điều gì đó một cách bất chấp, mù quáng, không kiểm định.
- Tri thức: Đã có suy nghĩ của mình tác động vào sau khi xem xét, chứng thực, nhận thấy nó đúng mình mới cho là đúng.
Vì sao nhiều người tin vào tín ngưỡng:
-Vì khoa học chiếm một phần nhỏ, còn hy vọng của con người thì luôn lớn lao.
-Khoa học hầu hết chỉ giải thích được cách vận hành, không giải thích được nguyên nhân của sự vật/sự việc diễn ra.
-Con người ai cũng có những khát vọng, hy vọng. Do đó, tin vào tín ngưỡng giúp họ thỏa mãn những khát vọng, hy vọng đó.

Chương 6- Lý luận của tình cảm và thị dục

II- Vì đâu mà sai lầm
Chương 1 - Thuật tư tưởng

Chương 2 - Vì đâu mà sai lầm
2.1 Không rành việc
2.2 Thiếu phương thế
2.3 Thiếu ý chí
2.4 Sai lầm của nhận thức
2.5 Nguyên tắc sai và thành kiến
2.6 Quyền thế và uy danh
2.7 Ngôn ngữ: Cùng 1 từ nhưng giải nghĩa/định nghĩa của mỗi người mỗi khác, dẫn đến hiểu sai ý của người nói hoặc làm người nghe hiểu sai.
2.8 Đặt vấn đề thiếu điều kiện: Khi cần giải quyết một vấn đề gì, đừng lao đầu vào làm ngay mà cần lược lại xem đã đủ điều kiện chưa, điều kiện đã đúng chưa để thự chiện. Việc bắt tay vào giải quyết ngay có thể ra một kết quả tốn thời gian nhưng không hiệu quả. Các điều kiện làm sai lệch/kết quả không hiệu quả: thiếu kiên nhẫn, thiếu lý tưởng đối với kết quả, thiếu phương pháp, thiếu sự chuẩn bị,...
2.8 Đi lạc đề: Đứng trước một việc gì luôn tự hỏi: "Việc gì đây?" Để xác định vấn đề cốt lõi và tập trung giải quyết đúng vấn đề đấy, không lạc sang những cái khác.
2.9 Tính khí: Óc sai ngoa. bất chấp với tư tưởng mà mình đã tin dù cho niềm tin chỉ nhìn nhận ở một góc cạnh phiến diện hoặc bác bỏ những lý lẻ hết sức thuyết phục của người khác. Ngược lại bất chấp tin vào tất cả những gì theo chiều hướng niềm tin của mình.
-Mối quan hệ giữa óc sai ngoa và tính cách:
+Người có tinh thần kích động, đa sầu đa cảm thì hay có lối suy nghĩ thái quá dẫn đến đánh giá sai lệch. Do họ không bỏ được cái tôi, cái cảm xúc cá nhân khi phán xét vấn đề;
+Người có tính cách coi trọng sự công bằng thường sẽ cố gắng xem xét đầy đủ để đưa ra kết luận công bằng;
+Người có tính cách cẩu thả, hay kết luận đại khái cho xong chuyện.

Chương 3- Thuật phê bình
3.1 Vì sao phải phê bình: Phê bình để dánh giá, nhận xét trái ngược với sự thật dang có để xm sự thấy đấy có thực sự đúng hay không.
3.2 Vì sao những điều tận mắt thấy, tai nghe mà có thể không chính xác:
-Ta chỉ nghe/thấy những gì ta muốn nghe/thấy;
-Ta chỉ nghe/thấy những điều thuộc chuyên môn/hiểu biết của ta;
-Trí tưởng tượng trong bản thân cung cấp thêm các thông tin giả làm ta phán đoán sai lầm;
-Nghe thông tin sai lầm từ những người vô tâm (những người tưởng thông tin sai là đúng mà không kiểm chứng lại - tài liệu chưa hẳn đã phản ánh sự thật).
3.2.1 Phê bình ngoại bộ:
-Bước 1: Tìm tài liệu
-Bước 2: Lọc bỏ màu chủ quan của tài liệu
-Bước 3: Phục hồi, sắp đặt lại tài liệu cho đúng ý của tác giả.
3.2.2 Phê bình nội bộ:
-Bước 1: Trả lời câu hỏi: Tác giả muốn nói gì thông qua tài liệu này. Để biết chính xác cần hiểu đúng nghĩa của ngôn từ mà tác giả đã dùng. Kiểm chứng lại các tài liệu ở lớp 2.
-Bước 2: Tìm sự thành thực của tác giả: Khi viết tác giả có bị chi phối bởi sự yêu/ghét ai/chế độ nào hay không? Có bị ảnh hưởng bởi danh dự, hay lợi dụng/bị ai lợi dung hay không?
-Bước 3: Tìm sự chính xác của chứng cứ:
+Tác giả có thể nhận định sai do sai lầm của tác giả.
+Tác giả biên lại sau một thời gian có thể bị sai lệch do trí nhớ bị ảnh hưởng.
+Tác giả bị ép buộc biên soạn tài liệu.
+Thông tin thuật lại qua nhiều người nên bị sai lệch.
-Bước 4: So sánh các tài liệu với nhau:
+So sánh thông tin/tài liệu xem có sự khac sbieetj không và tìm hiểu xem cái nào mới đúng. Nếu người không cùng một phái, không cùng 1 tư tưởng mà cùng chứng nhận/xác nhận một việc thì khả năng chính xác sẽ cao.

[Pham Tung · Rating 3 out of 5]

Cuốn sách này khá khô khan nên đọc mãi mới xong. Một phần cũng vì ngôn ngữ trong sách khá lạc hậu, và cách hành văn cũng khác bây giờ. Đối với mình thì cách viết trong sách hơi dài dòng, không súc tích do giải thích quá nhiều và thêm nhiều điển tích thời xưa.

Nhìn chung đây là một cuốn sách hữu ích giúp người đọc giữ cho mình một tư tưởng khách quan và phán xét mọi thứ một cách chính xác. Tuy nhiên những điều được nói đến cũng không hẳn được nghiên cứu sâu và bài bản, chỉ nằm ở mức cơ bản. Mặc dù vậy nó vẫn rất hữu ích với đa số mọi người, bởi vì ít nhiều đa sốmọi người đều bị những suy nghĩ chủ quan điều khiển mà chưa có tự ý thức kiểm soát nó.

Phần cuối tác giả nói về cách đọc sách khá hay:
"Đầu tiên, đối với quyển sách, tôi hết sức thiện cảm để đọc nó. Có thiện cảm mới có thể tìm hiểu được tác giả. Kế đó, tôi lấy tư cách đối phương để đọc nó. Tôi tìm đủ cách để bươi móc chỗ dở của nó, phê bình nó một cách hết sức nghiêm khắc. Rốt lại, tôi lấy tư cách nhà trạng sư tìm đủ lý lẽ để bênh vực nó, kỳ cho được kĩ mới chịu thôi. Như thế, bề mặt trái của nó, tôi thấy rõ ràng hết sức. Sự phê phán của tôi bấy giờ mới có thể nhất định được."

Trích dẫn hay trong sách:
- "Muốn tư tưởng mà ít sai lầm, đừng bao giờ chịu làm “độc giả của một tờ báo” mà thôi. Hãy đọc nhiều tờ báo khác nhau, nhất là những tờ báo nghịch nhau, để nghe được nhiều tiếng chuông. Có được như thế thời mới có thể mong thấy đặng ít nhiều phương diện của sự thật."

- "Những kẻ đụng đâu phê bình đó, không kể gì đến liêm sỉ, thường lại được bọn người vô học ưa thích, vì họ tưởng lầm hạng người ấy là hạng đại tài, bởi có tài mới phê bình kẻ khác một cách dễ dàng được."

- "Hoài nghi không có hại gì đến sự thật cả. Vì sự thật thì không bao giờ ai hoài nghi nó được nữa cả."

- "tôi thường thấy có nhiều nhà phê bình đứng trên nền tảng luân lý mà phê bình một tác phẩm về văn chương như Truyện Kiều, thật là sai lầm lắm vậy"

[Phan Anh · Rating 5 out of 5]

Đây là lần thứ hai mình đọc sách này. Tác giả Nguyễn Duy Cần đưa ra các triết lý của ông về các vấn đề tư tưởng, lý luận, phê bình. Mình rất tâm đắc với những triết lý của tác giả. Đây là một quyển sách nên đọc, nếu muốn suy nghĩ sâu hơn về các vấn đề. Nhất là trong thời đại mà sự tập trung ngắn đi, con người luôn tìm kiếm các cách giải trí khác nhau, thông tin ra vào liên hồi, thì suy nghĩ sâu khá khó.

Những gì mình hiểu thêm trong lần đọc này:

- Học cách lý luận là học cách tránh sai lầm. Vì thực sự thì lý luận không giúp ta tìm ra chân lý, chỉ giúp ta tránh sai.
- Luôn luôn lắng nghe ý kiến của người khác, đặc biệt là ý kiến trái chiều
- Tư tưởng có thể nghe logic nhưng thực ra lại để phục vụ cho dục vọng
- Luôn luôn hoài nghi bản thân
- Tịch mich/ Tĩnh lặng là cần thiết cho suy nghĩ sâu
- Phải cân bằng được cảm xúc, trí tuệ, hành động.
- Tư tưởng phải đi kèm với hành động. Suy nghĩ ít quá hoặc suy nghĩ quá nhiều không quyết đoán đều có hại.

Sách này giúp mình nhìn ra các mặt hạn chế của bản thân, trong việc thu nhận thông tin tài liệu. Chắc chắn mình sẽ đọc lại

[Winnie · Rating 4 out of 5]

Nội dung cuốn sách nêu một số phương pháp luyện tập cho nhận thức, chỉ ra được những sai lầm do nhận thức của mình. Tuy nhiên, sách hơi khó hiểu một chút vì có liên quan đến logic học, ngụy biện các kiểu nhưng nhìn chung nếu chịu luyện tập theo các phương pháp được nêu trong sách thì chúng ta sẽ dễ nhìn ra được những sai lầm do tư tưởng của ta gây ra.

[Quang · Rating 5 out of 5]

Moi mot nguoi trong chung ta dieu tiep nhan thong tin tu cac nguon khac nhau, nhung chi 1 so it biet cach phe binh rang lieu nhung thong tin do co dang tin cay hay khong va dua ra nhung quyet dinh dung dan tu nhung tai lieu, thong tin da tim hieu.

Neu ban muon giai quyet kho khan nay thi co le Thuat tu tuong la quyen sach ban dang tim.

[Việt Hùng · Rating 5 out of 5]

Đọc sách Thuật Tư Tưởng của cụ Thu Giang Nguyễn Duy Cần là một trải nghiệm rất là vui. Mình được làm quen với những khái niệm căn bản nhưng cần thiết trong môn luận lý học (logic) như phép luận diễn dịch (deductive reasoning), phép luận quy nạp (inductive reasoning), và phép luận so sánh gì đấy mà mình cũng đã quên tên mà bản chất của nó chính là phép diễn dịch ngược. Ngoài ra, mình còn được khám phá cách "suy luận" của lý trí và cảm xúc, và suy nghĩ vì cảm xúc thì bao giờ cũng bị thiên lịch và chủ quan cả. Thậm chí, có vài người đã có sẵn một vài kết luận sẵn trong đầu rồi và chỉ việc tìm luận cứ cho những kết luận đó thôi, hoặc họ vì bị cảm xúc chi phối mà không dám nhìn vào hoặc nhìn sai sự thật. "Người ta chỉ tin những gì họ muốn tin".

Cụ Thu Giang cũng cảnh cáo ta rằng, những thứ mà ta nghe được hay đọc được, đừng nên vội tin mà hãy thận trọng kiểm chứng nó. Điều này xảy ra vì khi người ta thuật lại, có thể vì khách quan rằng họ chỉ có thể nghe hay thấy được những thứ trong lĩnh vực của họ, hoặc họ bị đánh lừa bởi chính trí nhớ của mình, hoặc vì lòng ưa ghét mà câu chuyện họ nghe được bị lệch đi, nên câu chuyện nhiều phen sai lệch dù cho người thuật lại cho ta là một người rất thật thà và đáng tin. Đấy là chưa kể, vì lợi ích, hay tư thù riêng, hay vì nỗi sợ dư luận mà người ta cố tình thay đổi câu chuyện nhằm đạt được cái mục đích của mình.

Một điều khá hay ở cuốn sách, đó là mặc dù cụ Nguyễn Duy Cần đặt trọng tâm vào việc tư duy logic và lí lẽ, cụ cũng khẳng định rằng để tìm được chân lý thì không thể chỉ sử dụng vào lý trí mà phải sử dụng một loại suy nghĩ khác biệt hơn, đó là trực giác. Cải thiện khả năng tư tưởng và sử dụng quan năng của lý trí, chỉ là để ta có thể được những suy nghĩ tốt hơn, hệ thống hơn, và dễ dàng nhận thấy được những lỗi sai trong tư duy của mình và người khác hơn để có thể sống tốt hơn, chứ không thể dựa dẫm vào nó hoàn toàn để đi tìm chân lý được.

Thật là một cuốn sách bổ ích cho trí não và cũng là nền tảng để ta đi tìm kiếm những sự học tốt đẹp hơn.

[Minh Huy · Rating 4 out of 5]

Cụ Thu Giang, người với lối hành văn đậm phong cách riêng, câu từ tuy thời xa xưa nhưng viết hay, ý tứ đối với mình vẫn hiểu được, bộ sách về nghệ thuật sống của ông hẳn mình sẽ đọc tới đọc lui để ngẫm nhiều~
Về cuốn sách này, đúng như tựa, là bàn về cách để tư tưởng cho đúng đắn, sống trong xã hội thời nào cũng vậy, hoặc là làm chủ tư tưởng hoặc tư tưởng theo người khác, cụ Thu Giang đã cho ra đời cuốn này được viết kĩ lưỡng nhằm đưa ra những kiến thức cũng như điều cần làm một cách chi tiết, thay vì chỉ cần để đọc giả men theo cuốn Óc sáng suốt...
Cuốn sách này cá nhân mình thấy hơi khó nhai, đặc biệt ở chỗ ứng dụng nếu xét trong bộ 3 sách học của tác giả(thuật tư tưởng, tôi tự học, óc sáng suốt), đối với ai đã đọc 2 cuốn kia và thấy thích hẳn sẽ hứng thú với cuốn này, sách được chia làm 2 phần, phần đầu bàn thiên về lý thuyết, phần 2 bắt đầu thực hành. Tuy là lý thuyết nhưng phần 1 vẫn hoàn toàn áp dụng được, chưa kể là tiền đề cần để đọc phần 2, cho mình thấy bản thân mình trong nhiều tình huống đã hay ngụy luận thế nào...cũng như những nhận xét cá nhân của mình cũng thường mang tính thành kiến, thích ghét thay vì khách quan.....
Một cuốn sách đọc xong hành với ngẫm, sách của cụ thuộc hàng để mà học hiểu hành, không phải dạng đọc cho vui cho có, đọc thế thì sách của cụ chẳng có ích gì~

[Khởi Phan · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách rất trau chuốt và chi tiết, với các chủ đề được phát triển sâu: cách đọc sách, tìm kiếm chân lý, phê bình và phán đoán, hướng chúng ta tìm đến tư tưởng riêng của bản thân.
Mình rất ấn tượng với câu sau: "Người mà không có tư tưởng riêng của mình thì không phải là con người." Ta buộc phải có cho riêng mình một chân lý, một tư tưởng mà không dựa vào bất kì bè phái, tôn giáo nào. Từ đó, ta mới có thể nhìn đời một cách sáng suốt.
Nếu bạn đọc cuốn "Tôi tự học" trước khi đọc cuốn này, gần như chương cuối có thể được bỏ qua hoàn toàn, vì nó đã được viết đến rất nhiều ở cuốn "Tôi tự học."
Về nội dung, cuốn sách này xứng đáng 5 sao. Mình chọn 4 sao vì cá nhân mình vẫn đang tìm kiếm phương hướng áp dụng và tự xây dựng nền tư tưởng của mình, cũng như chưa chắc mình đã hiểu được cả cuốn sách. Sau này nếu có đọc lại và thấu tất cả, mình tò mò cuốn sách này sẽ bao nhiêu sao.
Một cuốn sách mà mình nghĩ ai cũng nên đọc.

[Đăng Bảo]

- Một quyển sách mà mình chây lười mãi mới đọc xong. Mà phần nhiều là đọc trong ngày cuối. Những nội dung mà sách nói về, đa phần là cách để tư duy, suy nghĩ của mình về một vấn đề gì đó. Đừng để định kiến, tư tưởng của người khác ảnh hưởng đến góc nhìn, thái độ và suy nghĩ của mình về một vấn đề được đặt ra. Cũng như cần phải xem xét một vấn đề ở góc nhìn đa chiều hơn, tránh những suy nghĩ phiến diện. Thuật tư tưởng, hay cách suy nghĩ, thật khó để thực hiện. Nhưng điều sách viết nghe có vẻ hay, dễ nhưng để thực hành được thì quả là khó. Nếu mình đọc sách mà chỉ biết khen hay, rồi lấy đó mà giới thiệu cho người khác, thì khi đó không phải là mình đã đọc quyển sách mà chỉ là PR cho quyển sách đó mà thôi.
- Đối với mọi vấn đề, cách tư duy, tiếp cận vấn đề không phải là đơn giản. Nên do đó, muốn làm tốt thì phải học dần dần.

[Sniper · Rating 4 out of 5]

Tư tưởng mình sở dĩ được rõ ràng hơn, là nhờ so sánh với tư tưởng kẻ khác. Nhờ có trao đổi ý kiến với nhau, mà tư tưởng con người mới tiến được mau lẹ. Bởi vậy, giúp mình tư tưởng không gì hay hơn đọc sách.
Thuật đọc sách là thuật tư tưởng.
Phải đọc sách cách nào?
1. Trước hết đối với quyển sách, cần phải dành cho nó một tấm lòng thiện cảm và đầy hi vọng...
2. Đọc sách phải đồng hoá với nó và phản động lại nó.
3. Đọc sách cần phải đọc ngay chánh văn; đừng tin cậy nơi sách dịch hoặc những sách nghiên cứu.
4. Lựa sách hay mà đọc.
5. Đọc sách cần đọc đi đọc lại nhiều lần.
6. Cần tìm những sách cao hơn cái tầm hiểu biết của mình một tí mà đọc.
7. Cần tìn lấy cho mình một câu hỏi trước, nghĩa là tự đặt trước một vấn đề để tìn coi tác giả giải quyết thế nào?
8. Cần xem trước bản mục lục.

[Đức Bình · Rating 4 out of 5]

This book has several valuable lessons.
The most impressive one is about using reasoning such as inductive thinking and deductive thinking. Reflecting about this thinking formula helps you realize what was going on inside head behind your decisions. The author also points out various cognitive errors such as availability bias, assumptions, prejudice, social influence, and crowd psychology... Another lesson worth mentioning is to sharpen your thinking by reducing cognitive errors, practicing objectivity, assessing and evaluating information strictly. Honestly, just try it for your yourself. I'm sure it's worth your time.
Personally, at first I found it a little bit dry but with hindsight, the book is full of wisdom!!!

[Ngoc · Rating 3 out of 5]

Nhìn chung, sách muốn người đọc tách bạch rõ phần "lý trí" và phần "tình cảm", để suy luận chính xác, tư tưởng đúng phải bỏ hoàn toàn yếu tố chủ quan, tình cảm, đứng trên mọi phương diện khách quan để suy luận, không để bị ảnh hưởng bởi tình cảm, tư lợi, thị dục bản thân và cả các tín ngưỡng bên ngoài.
Thuật tư tưởng có đem lại một số các góc nhìn, lập luận mới, hoặc cũ, nhưng với cách tiếp cận mới và dễ hiểu, thú vị hơn.
Sách hơi khô khan, dài dòng, đặc biệt là phần đầu, lan man giữa việc giải nghĩa, định nghĩa, phân loại. Ngôn từ hơi khó hiểu, gây lú lẫn.

[teacheur_le · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách rất hay của học giả Nguyễn Duy Cần.
Thật kì lạ là nhiều thập niên sau khi cuốn sách ra đời, những điều tác giả nói trong cuốn sách đều giữ nguyên giá trị. Thật là không biết nên buồn hay vui!

Văn phong tác giả đôi lúc không còn phù hợp với xã hội hiện tại, tuy các giá trị cốt lõi thì người đọc vẫn có thể học hỏi, áp dụng thoải mái trong bối cảnh hiện nay.

Một cuốn sách nên đọc bởi tất cả mọi người, đặc biệt là người đang tuổi trưởng thành, học sinh, sinh viên, người trẻ.

[Nguyễn Dương · Rating 3 out of 5]

Cá nhân mình thấy quyển này k phải 1 cuốn đặc sắc lắm của Nguyễn Duy Cần, ko biết mng ntn chứ mình thấy tư duy của mình khi đọc cuốn này ko đc mạch lạc lắm, hơi rối, và có nhiều điểm nhắc lại của cuốn tôi tự học và óc sáng suốt nên ko đc hấp dẫn lắm. Tuy nhiên sách cũng là 1 cách để ta sẮp xếp lại cách nhìn nhận, tư duy suy nghĩ vấn đề nên vẫn là cuốn đáng để đọc.

[Nhat Nguyen · Rating 5 out of 5]

Đây là lần đầu tiên mình viết review, sau khi đã đọc gần hết các tác phẩm cảu Cụ. Ngồi tóm tắt lại nội dung của cuốn sách mà mình có mong muốn mãnh liệt là lên xem mọi người đánh giá về nó như thế nào ? Vì với mình, nó đã giúp mình vén lên bức màn mờ đục trước mắt bấy lâu nay để quan sát cuộc sống sáng rõ hơn.

[Thục Tú Thái · Rating 3 out of 5]

Luận lý rõ ràng khúc chiết của kẻ trí, xen cài thêm nhiều ví dụ và tư tưởng phản biện về việc chúng ta nên suy nghĩ như thế nào.
Tư là riêng, tưởng là ý nghĩ. Tóm lại áng văn hơn 300 trang dạy ta cách minh xác, phán đoán và phê bình để có một tư tưởng đúng đắn độc lập.
Chỉ có cái là cụ viết hơi khô 😂

[Tinh · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách được viết từ thế kỷ trước nhưng thông tin vẫn còn hữu dụng hiện tại,mình nghĩ nó sẽ giúp chúng ta "sống sót" khi đang bơi trong đại dương thông tin như bây giờ.
Một lần nữa ngả mũ kính phục cụ

[Kie · Rating 4 out of 5]

Quyển đầu tiên của cụ mà mình đọc, và sẽ còn phải tiếp tục đọc tiếp, đọc đi đọc lại nữa. Không giáo điều mà thực tế, đương nhiên có những chỗ chưa thực sự thuyết phục nhưng chắc chắn là rất đáng để đọc và học hỏi.

[Tu Anh · Rating 3 out of 5]

25.3 đocj sách lần 1(50%).
Có lẽ phong cách bác Duy Cần chia sẻ chưa phù hợp với mình. Mặc dù dồng ý với vài vấn đề bác nêu ra nhưng Nó chưa cuốn hút mình. Thể loại sách thực hành như tôi tự học thì okie