What do you think?
Rate this book
Under the Pear Tree
Cleverly interwoven with historical fact, Under the Pear Tree presents a fascinating picture of 19th century German village society and the intricacies of a murder story which with its psychological and ghostly elements still manages to transcend the centuries. Theodor Fontane is perhaps the greatest of Germany's 19th century realist writers. This is the first English translation of this novel.
133 pages, Paperback
First published January 1, 1885
28 people are currently reading
380 people want to read
About the author
Theodor Fontane
952 books218 followersTheodor Fontane, novelist, critic, poet, and travel writer, was one of the most celebrated nineteenth-century German men of letters. He was born into a French Huguenot family in the Prussian town of Neuruppin, where his father owned a small pharmacy. His father’s gambling debts forced the family to move repeatedly, and eventually his temperamentally mismatched parents separated.
Though Fontane showed early interest in history and literature - jotting down stories in his school notebooks - he could not afford to attend university; instead he apprenticed as a pharmacist and eventually settled in Berlin. There he joined the influential literary society Tunnel über der Spree, which included among its members Theodor Storm and Gottfried Keller, and turned to writing. In 1850 Fontane’s first published books, two volumes of ballads, appeared; they would prove to be his most successful books during his lifetime. He spent the next four decades working as a critic, journalist, and war correspondent while producing some fifty works of history, travel narrative, and fiction. His early novels, the first of which was published in 1878, when Fontane was nearly sixty, concerned recent historical events.
It was not until the late 1880s that he turned to his great novels of modern society, remarkable for their psychological insight: Trials and Tribulations (1888), Irretrievable (1891), Frau Jenny Treibel (1892), and Effi Briest (1895). During his last years, Fontane returned to writing poetry, and, while recovering from a severe illness, wrote an autobiographical novel that would prove to be a late commercial success. He is buried in the French section of the Friedhof II cemetery in Berlin.
Though Fontane showed early interest in history and literature - jotting down stories in his school notebooks - he could not afford to attend university; instead he apprenticed as a pharmacist and eventually settled in Berlin. There he joined the influential literary society Tunnel über der Spree, which included among its members Theodor Storm and Gottfried Keller, and turned to writing. In 1850 Fontane’s first published books, two volumes of ballads, appeared; they would prove to be his most successful books during his lifetime. He spent the next four decades working as a critic, journalist, and war correspondent while producing some fifty works of history, travel narrative, and fiction. His early novels, the first of which was published in 1878, when Fontane was nearly sixty, concerned recent historical events.
It was not until the late 1880s that he turned to his great novels of modern society, remarkable for their psychological insight: Trials and Tribulations (1888), Irretrievable (1891), Frau Jenny Treibel (1892), and Effi Briest (1895). During his last years, Fontane returned to writing poetry, and, while recovering from a severe illness, wrote an autobiographical novel that would prove to be a late commercial success. He is buried in the French section of the Friedhof II cemetery in Berlin.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 77 reviews
Read
September 15, 2018Under the Pear Tree is a little mystery novella. A little like Alias Grace in that even if a criminal act occurred is uncertain, but much shorter. And also without a canter through mid-nineteenth century psychological theories and approaches on the workings of the mind.
The joy of the book is in Fontane's skill as a writer. The rivalry between Hradsheck, the main character, and the village policeman, Geelhaar, that begins over a small joke, and leads to Geelhaar "honouring" the day of Hradsheck's arrest by turning up in his official Shako (with plume). Both the intensity of the neighbourly quarrel and an ironic detachment from it economically expressed by the author.
Language is central in how Fontane sets up his characters. The villages speak Platt, Low German. Hradsheck's 'refined' Hildesheim wife, the Pastor and other authority figures speak the authoritative Hochdeutsch. Hradsheck himself and his rival as marginal figures code switch depending on who they are talking to and how they want to be perceived.
There is a hub and spoke effect in the characters relationships to the world. The hub of the story is a village in eastern Brandenburg while Hradsheck is of Czech extraction, his wife is from distinct (and well-spoken!) Hildesheim, Hradsheck is borrowing money from Krakow and travels regularly to Berlin after his wife's death to go to the theatre .
Hradsheck's speech is alien, his dealings are foreign - he's mysterious to the villagers and the reader. When a representative of the Krakow firm that lent Hradsheck money dies in a curious accident on a dark and stormy morning, has a crime been committed or not? When questioned Hradsheck's employees can only vaguely say that he's been odd, different, since the accident. But this is Gott sei Dank Prussia, a man must be orderly and consistent. Being odd and different is sufficient grounds for the village policeman to put on his Shako (with plume) and make an occasion of Hradsheck's arrest.
But on this occasion, half way through the book, .
Fontane's technique of revealing characterisation through speech doesn't work as well here as in Irretrievable which is much more a novel of conversation and the occasional letter. Although the absence of conversation I suppose adds to the central mystery that is carried through to the end of the novella.
The joy of the book is in Fontane's skill as a writer. The rivalry between Hradsheck, the main character, and the village policeman, Geelhaar, that begins over a small joke, and leads to Geelhaar "honouring" the day of Hradsheck's arrest by turning up in his official Shako (with plume). Both the intensity of the neighbourly quarrel and an ironic detachment from it economically expressed by the author.
Language is central in how Fontane sets up his characters. The villages speak Platt, Low German. Hradsheck's 'refined' Hildesheim wife, the Pastor and other authority figures speak the authoritative Hochdeutsch. Hradsheck himself and his rival as marginal figures code switch depending on who they are talking to and how they want to be perceived.
There is a hub and spoke effect in the characters relationships to the world. The hub of the story is a village in eastern Brandenburg while Hradsheck is of Czech extraction, his wife is from distinct (and well-spoken!) Hildesheim, Hradsheck is borrowing money from Krakow and travels regularly to Berlin after his wife's death to go to the theatre .
Hradsheck's speech is alien, his dealings are foreign - he's mysterious to the villagers and the reader. When a representative of the Krakow firm that lent Hradsheck money dies in a curious accident on a dark and stormy morning, has a crime been committed or not? When questioned Hradsheck's employees can only vaguely say that he's been odd, different, since the accident. But this is Gott sei Dank Prussia, a man must be orderly and consistent. Being odd and different is sufficient grounds for the village policeman to put on his Shako (with plume) and make an occasion of Hradsheck's arrest.
But on this occasion, half way through the book, .
Fontane's technique of revealing characterisation through speech doesn't work as well here as in Irretrievable which is much more a novel of conversation and the occasional letter. Although the absence of conversation I suppose adds to the central mystery that is carried through to the end of the novella.
April 27, 2023
A minor novella by a great writer. In some ways, Under the Pear Tree felt more like a romantic-realist Theodor Storm story than what I expect from Fontane. I did find it compulsively readable. It has some of Fontane’s tried and true strategies—careful description of setting that is only later revealed to have been symbolically charged, the use of small talk to conceal and reveal character and motivation, superstition and the supernatural as markers of complex social relationships, subtle political critique—but these elements don’t come together as they do in his best novels. To be fair, it sounds like a good part of the charm of the German lies in Fontane’s use of dialect, which I don’t think quite carried over into English—although the translation is otherwise admirable.
August 24, 2017
Bespreking op MappaLibri: http://mappalibri.be/?navigatieid=61&...
Gewetensnood op het scherpst van de snede:
In zijn elegante halflinnen reeks publiceert uitgeverij Wereldbibliotheek 'Onder de perenboom', een minder bekend werk van de grote Theodor Fontane (1819-1898). Dit vernuftig misdaadverhaal geldt als een buitenbeentje in het oeuvre van de auteur van bekende realistische romans als 'Effie Briest', 'Stechlin' en 'Dolingen dwalingen'.
Nochtans komen veel favoriete thema’s uit de grote romans even sterk naar voor in 'Onder de perenboom'. De ongezouten kritiek op een geborneerde middenklasse bijvoorbeeld of het allesverslindende protestants schuldbesef en het morele bankroet van de kleinburgerlijke middenstand. De subtiel uitgewerkte psychologische verdieping van de personages en de prangende schildering van een bekrompen dorpsmilieu maken van 'Onder de perenboom' veel meer dan een doorsneethriller. Hoewel de lezer vanaf de eerste bladzijden de dader kent, weet Fontane er moeiteloos de spanning in te houden en sluit hij zijn verhaal af met een verrassend, onvergetelijk einde.
Hoofdpersoon Abel Hradscheck, een veertiger, drijft sinds een tiental jaar samen met zijn vrouw Ursel rond 1850 een kleine herberg annex winkel in Tschechin, een nietig dorpje aan de Oder, pal in het overgangsgebied tussen de Pruisische en Slavische cultuur. De uit Bohemen afkomstige Hradscheck heeft een duister verleden. Zijn stamgasten, die vooral rondhangen in het aan de herberg palende kegelhuis, vertrouwen hem niet. Hij heeft bovendien gokschulden en een uit de kluiten gewassen drankprobleem. De kokette en ambitieuze Ursel, die twee kinderen verloor en er alles aan doet om de schijn hoog te houden, is evenmin populair in het dorp. De dorpsbewoners aanzien haar als arrogant en hebzuchtig, zeker sinds ze haar man heeft kunnen overtuigen om op een veiling een reeks dure meubels te kopen, waaronder een antieke trumeauspiegel. Om te kunnen trouwen met Hradscheck bekeerde ze zich tot het protestantse geloof. Sindsdien onderhoudt ze een intieme band met de plaatselijke dominee, die haar beschermt en allerlei zaakjes voor haar regelt.
Op een dag bij het omspitten van de tuin stuit Hradscheck op het twintig jaar oude lijk van een Franse soldaat die sinds de napoleontische oorlogen onder de perenboom begraven lag. Kort nadien duikt de Poolse schuldeiser Szulski op en eist onmiddellijke betaling. Hradschreck weet Ursel ervan te overtuigen mee te werken aan een waterdicht moordplan, met een sleutelrol voor de Franse soldaat. Over de moord zelf komt de lezer helemaal niets te weten. Het snode echtpaar slaagt in zijn kwaad opzet, maar geleidelijk kwijnt Ursel weg door een knagend geweten. Uit angst te worden ontdekt neemt Hradscheck een ondoordachte beslissing. Uiteindelijk valt hij door de mand en doet zichzelf de das om.
Fontane schreef vanaf 1883 aan 'Onder de perenboom'. In het verhaal over een gokverslaafde middenstander die samen met zijn bekrompen echtgenote een roofmoord beraamt, verwerkte hij heel wat autobiografische elementen. Zijn vader — een apotheker met een gokverslaving — was in het toenmalige Swinemünde (vandaag Świnoujście in Polen) verbonden aan de plaatselijke burgerwacht en diste geregeld zijn kinderen gelijkaardige moordverhalen uit de eerste hand op. Wegens vaders speelschulden zagen de Fontanes zich verplicht te verkassen naar een kleinere apotheek in het dorp Letschin. Daar ontdekte men in 1842 het lijk van een handelsreiziger in de tuin van een herbergier. De vreemde, spraakmakende misdaad werd breed uitgesmeerd in de nationale pers en zou Fontane niet meer loslaten.
'Onder de perenboom' verscheen vanaf augustus 1885 als vervolgverhaal in het Duitse gezinstijdschrift Die Gartenlaube (‘Het Prieel’). Dit conservatieve magazine wilde een morele leidraad zijn voor de moderne mens. Met het duistere verhaal van de moordzuchtige herbergier Hradscheck hield Fontane de goegemeente een spiegel voor: dít is waar hebzucht en schulden allemaal toe kunnen leiden. Het is er soms aan te lezen dat 'Onder de perenboom' oorspronkelijk als feuilleton verscheen (bijvoorbeeld door het gebruik van geijkte zinnen als ‘in het voorgaande’ en ‘niet lang na dit voorval’ of door de laatste zin van een vorig hoofdstuk te hernemen bij het begin van een nieuw hoofdstuk), maar storend is dit nooit. Integendeel, het geeft extra zwier en panache aan de vertelling. De vlotte, frisse en uiterst leesbare vertaling van Driessen voegt daar nog bijkomende schwung aan toe.
Deze vrij korte roman wemelt van de schijnbaar onbeduidende details. Het zijn kleine kapstokken waar Fontane flarden van verhaallijnen aan ophangt. In zijn nawoord spreekt vertaler Driessen heel terecht van de ‘overweldigende precisie en economie’ in het verhaal. Tientallen details en motieven fungeren als ankerpunten, als betekenisvolle bouwstenen die het verhaal voortstuwen naar zijn onafwendbaar einde. Enkele opvallende voorbeelden zijn: de noodlottige keg onder de zware rij vaten bij het valluik naar de kelder, de door Ursel gekoesterde trumeau (een soort luxueuze spiegel) in het salon en haar peervormige glazen oorhangers, het fluwelen mutsje van de dominee en de gekleurde venstertjes in Hradschecks kegelhuisje. Alles is relevant en krijgt zijn volle betekenis in de opmerkelijke ontknoping.
Fontane toont zich een meester in de suggestie. Vele vragen blijven onbeantwoord: wat is er bijvoorbeeld gebeurd met de minnares die Hradscheck er ooit op nahield in een naburig dorp? Hoe werd Szulski precies vermoord? Of hoe is de Franse soldaat ooit onder de perenboom terecht gekomen? Zelfs op het einde van het verhaal heeft de lezer er het raden naar hoe Hradscheck aan zijn einde komt. Aan de hand van regelmatige sprongen in de tijd opteert Fontane voor een elliptische vertelstructuur. De alwetende verteller kiest sporadisch voor een paardensprong of een onverwachte rokade. Fontane zet de lezer meer dan eens op het verkeerde been en laat de ware toedracht van de feiten over aan diens verbeelding. Wat het leesplezier alleen maar groter maakt.
Het is duidelijk: 'Onder de perenboom' is meer dan een buitenissig gelegenheidswerk of een alleenstaande anomalie in een voor de rest vrij consistent oeuvre. Fontane demonstreert hier op de korte baan en binnen het genre van de misdaadroman zijn ontzagwekkend vakmanschap en diepgaand psychologisch inzicht. Dat levert een bijzonder spannend, solide en onderhoudend boek op.
Theodor Fontane: Onder de perenboom, Wereldbibliotheek, Amsterdam 2017, 175 p. ISBN 9789028426924. Vertaling van Unter dem Birnbaum (1885) door Martin Michael Driessen. Distributie: Elkdedag Boeken
Gewetensnood op het scherpst van de snede:
In zijn elegante halflinnen reeks publiceert uitgeverij Wereldbibliotheek 'Onder de perenboom', een minder bekend werk van de grote Theodor Fontane (1819-1898). Dit vernuftig misdaadverhaal geldt als een buitenbeentje in het oeuvre van de auteur van bekende realistische romans als 'Effie Briest', 'Stechlin' en 'Dolingen dwalingen'.
Nochtans komen veel favoriete thema’s uit de grote romans even sterk naar voor in 'Onder de perenboom'. De ongezouten kritiek op een geborneerde middenklasse bijvoorbeeld of het allesverslindende protestants schuldbesef en het morele bankroet van de kleinburgerlijke middenstand. De subtiel uitgewerkte psychologische verdieping van de personages en de prangende schildering van een bekrompen dorpsmilieu maken van 'Onder de perenboom' veel meer dan een doorsneethriller. Hoewel de lezer vanaf de eerste bladzijden de dader kent, weet Fontane er moeiteloos de spanning in te houden en sluit hij zijn verhaal af met een verrassend, onvergetelijk einde.
Hoofdpersoon Abel Hradscheck, een veertiger, drijft sinds een tiental jaar samen met zijn vrouw Ursel rond 1850 een kleine herberg annex winkel in Tschechin, een nietig dorpje aan de Oder, pal in het overgangsgebied tussen de Pruisische en Slavische cultuur. De uit Bohemen afkomstige Hradscheck heeft een duister verleden. Zijn stamgasten, die vooral rondhangen in het aan de herberg palende kegelhuis, vertrouwen hem niet. Hij heeft bovendien gokschulden en een uit de kluiten gewassen drankprobleem. De kokette en ambitieuze Ursel, die twee kinderen verloor en er alles aan doet om de schijn hoog te houden, is evenmin populair in het dorp. De dorpsbewoners aanzien haar als arrogant en hebzuchtig, zeker sinds ze haar man heeft kunnen overtuigen om op een veiling een reeks dure meubels te kopen, waaronder een antieke trumeauspiegel. Om te kunnen trouwen met Hradscheck bekeerde ze zich tot het protestantse geloof. Sindsdien onderhoudt ze een intieme band met de plaatselijke dominee, die haar beschermt en allerlei zaakjes voor haar regelt.
Op een dag bij het omspitten van de tuin stuit Hradscheck op het twintig jaar oude lijk van een Franse soldaat die sinds de napoleontische oorlogen onder de perenboom begraven lag. Kort nadien duikt de Poolse schuldeiser Szulski op en eist onmiddellijke betaling. Hradschreck weet Ursel ervan te overtuigen mee te werken aan een waterdicht moordplan, met een sleutelrol voor de Franse soldaat. Over de moord zelf komt de lezer helemaal niets te weten. Het snode echtpaar slaagt in zijn kwaad opzet, maar geleidelijk kwijnt Ursel weg door een knagend geweten. Uit angst te worden ontdekt neemt Hradscheck een ondoordachte beslissing. Uiteindelijk valt hij door de mand en doet zichzelf de das om.
Fontane schreef vanaf 1883 aan 'Onder de perenboom'. In het verhaal over een gokverslaafde middenstander die samen met zijn bekrompen echtgenote een roofmoord beraamt, verwerkte hij heel wat autobiografische elementen. Zijn vader — een apotheker met een gokverslaving — was in het toenmalige Swinemünde (vandaag Świnoujście in Polen) verbonden aan de plaatselijke burgerwacht en diste geregeld zijn kinderen gelijkaardige moordverhalen uit de eerste hand op. Wegens vaders speelschulden zagen de Fontanes zich verplicht te verkassen naar een kleinere apotheek in het dorp Letschin. Daar ontdekte men in 1842 het lijk van een handelsreiziger in de tuin van een herbergier. De vreemde, spraakmakende misdaad werd breed uitgesmeerd in de nationale pers en zou Fontane niet meer loslaten.
'Onder de perenboom' verscheen vanaf augustus 1885 als vervolgverhaal in het Duitse gezinstijdschrift Die Gartenlaube (‘Het Prieel’). Dit conservatieve magazine wilde een morele leidraad zijn voor de moderne mens. Met het duistere verhaal van de moordzuchtige herbergier Hradscheck hield Fontane de goegemeente een spiegel voor: dít is waar hebzucht en schulden allemaal toe kunnen leiden. Het is er soms aan te lezen dat 'Onder de perenboom' oorspronkelijk als feuilleton verscheen (bijvoorbeeld door het gebruik van geijkte zinnen als ‘in het voorgaande’ en ‘niet lang na dit voorval’ of door de laatste zin van een vorig hoofdstuk te hernemen bij het begin van een nieuw hoofdstuk), maar storend is dit nooit. Integendeel, het geeft extra zwier en panache aan de vertelling. De vlotte, frisse en uiterst leesbare vertaling van Driessen voegt daar nog bijkomende schwung aan toe.
Deze vrij korte roman wemelt van de schijnbaar onbeduidende details. Het zijn kleine kapstokken waar Fontane flarden van verhaallijnen aan ophangt. In zijn nawoord spreekt vertaler Driessen heel terecht van de ‘overweldigende precisie en economie’ in het verhaal. Tientallen details en motieven fungeren als ankerpunten, als betekenisvolle bouwstenen die het verhaal voortstuwen naar zijn onafwendbaar einde. Enkele opvallende voorbeelden zijn: de noodlottige keg onder de zware rij vaten bij het valluik naar de kelder, de door Ursel gekoesterde trumeau (een soort luxueuze spiegel) in het salon en haar peervormige glazen oorhangers, het fluwelen mutsje van de dominee en de gekleurde venstertjes in Hradschecks kegelhuisje. Alles is relevant en krijgt zijn volle betekenis in de opmerkelijke ontknoping.
Fontane toont zich een meester in de suggestie. Vele vragen blijven onbeantwoord: wat is er bijvoorbeeld gebeurd met de minnares die Hradscheck er ooit op nahield in een naburig dorp? Hoe werd Szulski precies vermoord? Of hoe is de Franse soldaat ooit onder de perenboom terecht gekomen? Zelfs op het einde van het verhaal heeft de lezer er het raden naar hoe Hradscheck aan zijn einde komt. Aan de hand van regelmatige sprongen in de tijd opteert Fontane voor een elliptische vertelstructuur. De alwetende verteller kiest sporadisch voor een paardensprong of een onverwachte rokade. Fontane zet de lezer meer dan eens op het verkeerde been en laat de ware toedracht van de feiten over aan diens verbeelding. Wat het leesplezier alleen maar groter maakt.
Het is duidelijk: 'Onder de perenboom' is meer dan een buitenissig gelegenheidswerk of een alleenstaande anomalie in een voor de rest vrij consistent oeuvre. Fontane demonstreert hier op de korte baan en binnen het genre van de misdaadroman zijn ontzagwekkend vakmanschap en diepgaand psychologisch inzicht. Dat levert een bijzonder spannend, solide en onderhoudend boek op.
Theodor Fontane: Onder de perenboom, Wereldbibliotheek, Amsterdam 2017, 175 p. ISBN 9789028426924. Vertaling van Unter dem Birnbaum (1885) door Martin Michael Driessen. Distributie: Elkdedag Boeken
December 14, 2024
Ich bin auch in die lyrische Falle von Herrn Ribbeck im Havelland getappt und war völlig überrascht, hier eine Kriminalgeschichte vorzufinden. Keine herzerwärmenden Schenkungen von Früchten an die lieben Kleinen. Auch keine lauschige Begegnung von Liegenden unter einem schattigen Baum. Stattdessen bedeutet "unter" wirklich unten drunter, also im Erdreich. Schuld und Sühne spielen aber keine große Rolle. Stattdessen macht Fontane das, was er kann: er beschreibt die Gesellschaft, schaut den Leuten aufs Maul und zeichnet so ein treffendes Bild von der Angst der kleinen Leute vor der Armut, ihrem Drang nach schnellem Wohlstand und wohin dies führen kann.
Read
August 26, 2024Novela "Pod kruškom" vodi se kao slabiji Fontane. Odmah da kažem da je i slabiji Fontane odličan, ali i da se ovo nikako ne može voditi kao "rani krimić" kako ponegde nalazim. "Pod kruškom" je tematski najpribližnije Zolinoj "Terezi Raken" i predstavlja jednostavnu, pravolinijsku priču o tome kako par ljubavnika ili supružnika posle zajedničkog zločina izjeda krivica.
Dok Zola, međutim, majstorski gradi klaustrofobičnu atmosferu i usredsređuje se na psihopatologiju pojedinca - Fontanea više zanima sredina u kojoj se zločin odigrao, odnosno malo nemačko selo blizu današnje granice s Poljskom. Njegovi seljani su mahom pakostan, zlurad svet naklonjen špijuniranju i osudi svih "izvanjaca" i neuklopljenih. Iako ni protagonisti nisu previše simpatični, lagano počnemo da navijamo za njih jer je jasno da nikome ovde zapravo nije stalo do pravde, već samo do toga da komšiji crkne krava.
Druga važna razlika jeste rasplet. I Fontane i Zola spadaju u red velikih moralista, ali dok kod Zole "kazna" zaista organski proističe iz zločina, Fontane nije uspeo tako da razreši svoje klupko i na kraju je nešto očevidnije pribegao narativnom triku ili čak nepriznatom zrnu fantastike. Uz sasvim blago pomeranje fokusa, ovo je mogla biti klasična priča o duhovima kakve je pisao M. R. Džejms. Samo je potpuna ukorenjenost i životnost Fontaneovog stila i jezika pretegla jezičak na vagi na stranu realizma.
Dok Zola, međutim, majstorski gradi klaustrofobičnu atmosferu i usredsređuje se na psihopatologiju pojedinca - Fontanea više zanima sredina u kojoj se zločin odigrao, odnosno malo nemačko selo blizu današnje granice s Poljskom. Njegovi seljani su mahom pakostan, zlurad svet naklonjen špijuniranju i osudi svih "izvanjaca" i neuklopljenih. Iako ni protagonisti nisu previše simpatični, lagano počnemo da navijamo za njih jer je jasno da nikome ovde zapravo nije stalo do pravde, već samo do toga da komšiji crkne krava.
Druga važna razlika jeste rasplet. I Fontane i Zola spadaju u red velikih moralista, ali dok kod Zole "kazna" zaista organski proističe iz zločina, Fontane nije uspeo tako da razreši svoje klupko i na kraju je nešto očevidnije pribegao narativnom triku ili čak nepriznatom zrnu fantastike. Uz sasvim blago pomeranje fokusa, ovo je mogla biti klasična priča o duhovima kakve je pisao M. R. Džejms. Samo je potpuna ukorenjenost i životnost Fontaneovog stila i jezika pretegla jezičak na vagi na stranu realizma.
November 30, 2020
Ich konnte Effie Briest nie leiden, deswegen habe ich nach der Schulzeit lange einen Bogen um Fontane gemacht.
Dieses Werk von ihm hat mir aber sehr gut gefallen. Es wird als sein erster (und einziger) Kriminalroman bezeichnet, ist aber eher eine Art Psychogramm eines Verbrechens. Ich will gar nicht so viel zum Inhalt sagen (es ist kurz, lest es selbst), aber das Leben auf dem kleinen Dorf, die Enge, die konstante Überwachung durch die Nachbarn, der Tratsch und Klatsch, das ist alles sehr gut eingefangen. Das Verbrechen selbst passiert extrem hintergründig, und doch fand ich die Atmosphäre teilweise richtig gruselig. Ich kann verstehen, dass sich irgendwann alle vor dem Keller gefürchtet haben und dass da keiner mehr hingehen wollte. Was mir nicht ganz klar ist, ist, was am Ende mit Hradschek passiert ist? Kann mich da jemand erleuchten?
Ansonsten aber ein tolles Werk, hat mich von der Atmosphäre an das etwas sprödere, aber auch gruselige "Die Judenbuche" erinnert.
Dieses Werk von ihm hat mir aber sehr gut gefallen. Es wird als sein erster (und einziger) Kriminalroman bezeichnet, ist aber eher eine Art Psychogramm eines Verbrechens. Ich will gar nicht so viel zum Inhalt sagen (es ist kurz, lest es selbst), aber das Leben auf dem kleinen Dorf, die Enge, die konstante Überwachung durch die Nachbarn, der Tratsch und Klatsch, das ist alles sehr gut eingefangen. Das Verbrechen selbst passiert extrem hintergründig, und doch fand ich die Atmosphäre teilweise richtig gruselig. Ich kann verstehen, dass sich irgendwann alle vor dem Keller gefürchtet haben und dass da keiner mehr hingehen wollte. Was mir nicht ganz klar ist, ist, was am Ende mit Hradschek passiert ist? Kann mich da jemand erleuchten?
Ansonsten aber ein tolles Werk, hat mich von der Atmosphäre an das etwas sprödere, aber auch gruselige "Die Judenbuche" erinnert.
July 15, 2017
Soms krijgt een oud boek een tweede leven. Het krijgt dan een aardige hertaling (of vertaling), wordt in een modern jasje gestoken en er wordt wat met marketing gedaan. Het is een fijne manier om half vergeten klassiekers te herontdekken en sommige pareltjes breken bij het grote publiek door, wat voor de betrokken uitgeverijen natuurlijk leuk meegenomen is.
Dit literair misdaadfeuilleton verscheen in Duitsland tussen 1880 en 1885 en werd geschreven door broodschrijver Theodor Fontane, een mij verder onbekende auteur die zich volgens Wikipedia bevindt “op de overgang van het realisme naar het naturalisme”.
Wat Onder de perenboom boeiend maakt, is dat de misdaad zelf eigenlijk verborgen blijft. Alles draait om de psychologie van de hoofdpersonages, een herbergierskoppel dat de oplossing voor hun schulden denkt gevonden te hebben. Samen met de dorpelingen moet je als lezer zelf maar zien te ontdekken hoe de vork precies in de steel zit. Afronden doet de schrijver met de volkswijsheid dat een misdaad, al is ze nog zo slim bedacht, eens aan het licht wordt gebracht. Het misdaadverhaal wordt zo een parabel voor de goegemeente.
Ondanks het enthousiasme van vertaler Martin Michael Driessen (bekend van Rivieren), blijft het mij een raadsel waarom uitgerekend dit boekje plots opnieuw heruitgebracht werd. Een meesterwerk is het niet, hooguit een tussendoortje, maar het is mooi uitgegeven en de vertaling is eigentijds, waardoor het aangename zomerlectuur wordt voor in de tuin onder een boom.
Dit literair misdaadfeuilleton verscheen in Duitsland tussen 1880 en 1885 en werd geschreven door broodschrijver Theodor Fontane, een mij verder onbekende auteur die zich volgens Wikipedia bevindt “op de overgang van het realisme naar het naturalisme”.
Wat Onder de perenboom boeiend maakt, is dat de misdaad zelf eigenlijk verborgen blijft. Alles draait om de psychologie van de hoofdpersonages, een herbergierskoppel dat de oplossing voor hun schulden denkt gevonden te hebben. Samen met de dorpelingen moet je als lezer zelf maar zien te ontdekken hoe de vork precies in de steel zit. Afronden doet de schrijver met de volkswijsheid dat een misdaad, al is ze nog zo slim bedacht, eens aan het licht wordt gebracht. Het misdaadverhaal wordt zo een parabel voor de goegemeente.
Ondanks het enthousiasme van vertaler Martin Michael Driessen (bekend van Rivieren), blijft het mij een raadsel waarom uitgerekend dit boekje plots opnieuw heruitgebracht werd. Een meesterwerk is het niet, hooguit een tussendoortje, maar het is mooi uitgegeven en de vertaling is eigentijds, waardoor het aangename zomerlectuur wordt voor in de tuin onder een boom.
April 29, 2022
Wer dächte bei den Stichworten Fontane und Birnbaum nicht an von Ribbeck auf Ribbeck? Aber nein, es handelt sich um eine Kriminalgeschichte, eine Novelle aus dem Jahre 1885. Die Ballade vom freigiebigen Birnbaumbesitzer hat Fontane erst vier Jahre später geschrieben.
Ein verschuldetes Krämer- und Wirtsehepaar Hradscheck bringt einen polnischen Handelsvertreter Szulski um die Ecke, nachdem sie ihm die drei Jahre alten Schulden in bar beglichen haben, aber auf das Geld eigentlich gar nicht verzichten können. Mit schlechtem Wirtschaften und Spielsucht des Ehemanns in die Schulden geraten, wissen sie sich nicht anders zu helfen.
Aber selbst früh morgens im Dunkeln und tosenden Sturm gibt es auf dem Dorf mmer noch zu viele Zeugen, die dies und das beobachtet haben wollen. Tuscheln und erzählen tun die Leute ja immer. Am Ende, nach langer Zeit des Durchlavierens, wird alles in einem überraschenden Schluss aufgeklärt.
Ganz nett, keinesfalls misslungen, wie manche meinen. Kein spannender Thriller, auch kein Krimi, eher ein Psychogramm der Tat und Sittenporträt aus dem Brandenburg vergangener Zeiten. Dialoge zwischen den einfachen Leuten werden in der „Sprache des Meeres“ (Plattdeutsch, eine östliche Variante davon) geführt. Dass mich das glücklich macht, hatte ich ja schon bei Kurt Tucholsky erzählt.
Ein verschuldetes Krämer- und Wirtsehepaar Hradscheck bringt einen polnischen Handelsvertreter Szulski um die Ecke, nachdem sie ihm die drei Jahre alten Schulden in bar beglichen haben, aber auf das Geld eigentlich gar nicht verzichten können. Mit schlechtem Wirtschaften und Spielsucht des Ehemanns in die Schulden geraten, wissen sie sich nicht anders zu helfen.
Aber selbst früh morgens im Dunkeln und tosenden Sturm gibt es auf dem Dorf mmer noch zu viele Zeugen, die dies und das beobachtet haben wollen. Tuscheln und erzählen tun die Leute ja immer. Am Ende, nach langer Zeit des Durchlavierens, wird alles in einem überraschenden Schluss aufgeklärt.
Ganz nett, keinesfalls misslungen, wie manche meinen. Kein spannender Thriller, auch kein Krimi, eher ein Psychogramm der Tat und Sittenporträt aus dem Brandenburg vergangener Zeiten. Dialoge zwischen den einfachen Leuten werden in der „Sprache des Meeres“ (Plattdeutsch, eine östliche Variante davon) geführt. Dass mich das glücklich macht, hatte ich ja schon bei Kurt Tucholsky erzählt.
August 30, 2022
Fand das Hörbuch sehr gelungen, es war sehr stimmungsvoll, besonders auch mit dem Hören des Plattdeutschen. Apropos Plattdeutsch.. da ging mir wohl einiges an mir vorbei, weil ich es wirklich nicht verstehe.. Die Geschichte an sich ist nicht wirklich spannend, weil wir als Hörer schnell wissen, was geschieht, aber Fontane war das Zeigen des Sozialmilieu des Dorfes wichtiger wie die Aufklärung eines Kriminalfalles.
January 16, 2018
3,75⭐️
Was auch immer die da für einen Dialekt gesprochen haben - ich hab es nicht verstanden! Zum Glück war der großteil in verständlichem Deutsch geschrieben. Habe mich tatsächlich beim Lesen sehr amüsiert, aber diesen Sinn für Humor hatte Fontane für mich auch schon bei Frau Jenny Treibel unter Beweis gestellt:)
Was auch immer die da für einen Dialekt gesprochen haben - ich hab es nicht verstanden! Zum Glück war der großteil in verständlichem Deutsch geschrieben. Habe mich tatsächlich beim Lesen sehr amüsiert, aber diesen Sinn für Humor hatte Fontane für mich auch schon bei Frau Jenny Treibel unter Beweis gestellt:)
December 13, 2024
1.75 Sterne
Furchtbar langweilig. Ich fand das Buch (im Vergleich zu anderen Werken Fontanes) sprachlich sehr schwer verständlich und konnte der Handlung nicht folgen - vom Plattdeutschen will ich gar nicht erst anfangen, das habe ich erst recht nicht verstanden. Die Erzählung ist sehr dialoglastig, sodass ich die meiste Zeit gar nicht wusste, worum es eigentlich geht.
Hat mir leider gar nicht gefallen.
Furchtbar langweilig. Ich fand das Buch (im Vergleich zu anderen Werken Fontanes) sprachlich sehr schwer verständlich und konnte der Handlung nicht folgen - vom Plattdeutschen will ich gar nicht erst anfangen, das habe ich erst recht nicht verstanden. Die Erzählung ist sehr dialoglastig, sodass ich die meiste Zeit gar nicht wusste, worum es eigentlich geht.
Hat mir leider gar nicht gefallen.
October 2, 2020
Ein lurzweiliger, aber im eigentlichen Sinn nicht spannender Krimi. Man weiß eigentlich von Beginn an, was passiert ist. Fontane beschreibt die Dorfgemeinschaft sehr gut und detailliert, der in Platt geschriebene Teil ist schwer zu verstehen. Ich denke, da ist mir ein bisschen was an Inhalt und Verständnis verloren gegangen.
May 30, 2020
Een atypisch moordverhaal. De dader verraadt zichzelf.
Read
November 9, 2021read this for university
October 31, 2024
„Rum ist gut, aber Rum kann einen auch rumbringen.“🍐
March 9, 2021
This is supposed to be a detective story but it isn't really any kind of mystery as the reader knows what has happened long before the end. There is no attempt here to lead us as readers up the garden path. What gives the book its charm is Fontane's ability to create credible but somewhat bizarre characters. I enjoyed rereading (re-listening to) the novella although I would have found it easier if it had all been in High German (it contains quite a lot of dialectic, the majority of which I did not understand).
February 4, 2015
Liked it surprisingly much for a high school read.
April 17, 2023
war gottlos scheiße
January 14, 2025
Die Geschichte (umfangreiche Novelle oder kurzer Roman) steckt voller erzählerischer Lücken, so wird etwa die Mordtat gar nicht geschildert. Vieles wird auch nur angedeutet, wie etwa voreheliche Verhältnisse der beiden Hradschecks und noch mehr wird einfach im Dunkeln gelassen, wie etwa die Herkunft des "Franzosen".
Spannend fand ich, wie die Sympathielenkung Fontanes funktioniert: Beim ersten Lesen fühlt man mit Abel Hradscheck mit, während man die alte Frau Jeschke so wie das Dorf als schrullige, spionierende, abergläubische Hexe abstempeln möchte. Doch dann gibt es zu viele Ungereimtheiten, die "Hexe" ist die Einzige, die sich nicht auf den Holzweg führen lässt und die Aufdeckung des Mordes schlussendlich initiiert. Eigentlich handelt es sich bei ihr um die klügste Figur, die die anderen Dorfbewohner*innen, die ihr vermeitlich überlegen sind, immer wieder auf die Schippe nimmt. Zuletzt foppt sie Ede (oder vielleicht sogar Abel selbst?) und bringt die Tat "an die Sonnen".
Gut gefallen hat mir auch der Dialekt, in den die Dorfgemeinschaft untereinander verfällt und der auch das Außenseitertum des Ehepaares Hradscheck verdeutlicht. Die topologische Verortung in Oderland findet auch auf dialektaler Ebene statt, wobei Fontane auch ein wenig herumfantasiert und die Regionalsprache nicht orginalgetreu übernimmt.
Die Novelle will (schon mit ihrem Titel) hinters Licht führen und schafft dies gerade beim ersten Lesen auch. Spaß macht es dann, den Tathergang selbst zu rekonstruieren, der/die Leser*in nimmt die Rolle eines Detektivs ein. Am Ende bleiben so viele Fragen offen, dass auch der Pfarrer mit seiner abschließenden Binsenweisheit nicht wirklich authentisch wirkt und man mit mehr Fragen aus der Lektüre herausgeht, als man mit hineingenommen hat.
Spannend fand ich, wie die Sympathielenkung Fontanes funktioniert: Beim ersten Lesen fühlt man mit Abel Hradscheck mit, während man die alte Frau Jeschke so wie das Dorf als schrullige, spionierende, abergläubische Hexe abstempeln möchte. Doch dann gibt es zu viele Ungereimtheiten, die "Hexe" ist die Einzige, die sich nicht auf den Holzweg führen lässt und die Aufdeckung des Mordes schlussendlich initiiert. Eigentlich handelt es sich bei ihr um die klügste Figur, die die anderen Dorfbewohner*innen, die ihr vermeitlich überlegen sind, immer wieder auf die Schippe nimmt. Zuletzt foppt sie Ede (oder vielleicht sogar Abel selbst?) und bringt die Tat "an die Sonnen".
Gut gefallen hat mir auch der Dialekt, in den die Dorfgemeinschaft untereinander verfällt und der auch das Außenseitertum des Ehepaares Hradscheck verdeutlicht. Die topologische Verortung in Oderland findet auch auf dialektaler Ebene statt, wobei Fontane auch ein wenig herumfantasiert und die Regionalsprache nicht orginalgetreu übernimmt.
Die Novelle will (schon mit ihrem Titel) hinters Licht führen und schafft dies gerade beim ersten Lesen auch. Spaß macht es dann, den Tathergang selbst zu rekonstruieren, der/die Leser*in nimmt die Rolle eines Detektivs ein. Am Ende bleiben so viele Fragen offen, dass auch der Pfarrer mit seiner abschließenden Binsenweisheit nicht wirklich authentisch wirkt und man mit mehr Fragen aus der Lektüre herausgeht, als man mit hineingenommen hat.
September 14, 2017
Prachtig boek. Aan de schrijfstijl merk je dat de schrijver in de 19e eeuw leefde en schreef. Ook het verhaal speelt zich in die tijd af. Bijzonder boek dat de lezer na de laatste pagina nog met veel vragen achter laat.
June 8, 2019
Gar nicht so leicht, durch den Dialekt in dem Buch zu kommen, aber alles in allem eine schöne, teils grausige Geschichte! Die Sprache hat nicht nur ihre Nachteile, vielmehr wirkt alles dadurch sehr organisch und echt, insgesamt einfach ein sehr atmosphärisches Buch.
February 8, 2023
Ein spannendes Buch, bei dem offene Fragen bis zum Schluss bleiben. Besonders gefallen haben mir die Dialoge im Niederdeutschen zwischen manchen der Figuren.
April 14, 2025
Did not like this book until the end - a good book about how appearance can be deceptive
November 20, 2022
Naja. Es war halt eine Pflichtlektüre. Meiner Meinung nach eine recht schlechte. Kaum Spannung, einen
Dialekt den man kaum versteht und jede Menge Langeweile. Allerdings fand ich den Schreibstil an sich
recht interessant und die detailreichen Beschreibungen halfen mir, mich in dem Buch zurecht zu finden
und mich mit Tschechin anzufreunden. Es war okay, aber hart an der Grenze.
Dialekt den man kaum versteht und jede Menge Langeweile. Allerdings fand ich den Schreibstil an sich
recht interessant und die detailreichen Beschreibungen halfen mir, mich in dem Buch zurecht zu finden
und mich mit Tschechin anzufreunden. Es war okay, aber hart an der Grenze.
June 8, 2023
habs für die schule gelesen
September 9, 2011
I picked this up at a half-price store and thought I might just as well try a Fontane once again - without knowing anything of what it was about.
I was very surprised to find it a mystery story (didn't know Fontane had written anything like it, and the title "Under the Pear Tree" certainly didn't made me expect it), and a good one, too!
It's not so much that we don't know who the culprit is, but that we don't know what the crime was (if there was one). Fontane does an excellent job of just hinting at enough to make us think we know and then, as he shows the suspicions of the villagers being dissipated, almost makes us doubt ourselves (as we realise that just like the villagers we haven't actually seen or been told anything).
I'm also not much of a hardened mystery-reader, therefore I do enjoy (while I also marvel at) the idea that people seem to have felt actual terror in the face of crime - the idea that someone getting murdered is such an outrage that the bystanders are absolutely horrified and the murderer overpowered by their guilt - a concept I tend to find in most older literature and which is so much at contrast with the modern attitude that creates ever more shocking violence meeting an ever more hardened reception that you have to wonder whether it's really the times or only the writing fashion that has changed (esp if you consider that the former attitude prevailed in a time largely used to all sorts of violence in daily life that has become unthinkable to us today).
But enough of the digression - back to other qualities of the book.
Especially in the beginning, I thought there was some gratuitous detail that made reading a bit arduous, but either I got used to it or the pace really picked up, as after a few chapters it was fine.
There is a lot of dialect speaking by the simple people, which is well handled. It's not always easy to understand but usually readable. (The book has footnotes to explain difficult words, which is a laudable idea, but, oddly, it tends to focus on some slightly archaic but otherwise fairly common words and skip the harder-to-read dialect transcriptions.)
Fontane, as usual, is great at depicting 'normal' people. Here, it is the 'normal' little bad things people do, not for any heinous, criminal reason, not from a plan, not from evil intentions - not for anything, really, but just because these things pop up or because we feel we can't help it - these things lead to catastrophe. Nobody's intentionally evil - but nobody's much of a success at being good, either. And you can't blame them, either.
A captivating book, increasingly fascinating as you read it. (The ending is a bit short and out of the blue, but here, too, the point is to leave things unexplained and hence create the idea that you've not seen anything happening and whatever story there is, is in your mind.)
I was very surprised to find it a mystery story (didn't know Fontane had written anything like it, and the title "Under the Pear Tree" certainly didn't made me expect it), and a good one, too!
It's not so much that we don't know who the culprit is, but that we don't know what the crime was (if there was one). Fontane does an excellent job of just hinting at enough to make us think we know and then, as he shows the suspicions of the villagers being dissipated, almost makes us doubt ourselves (as we realise that just like the villagers we haven't actually seen or been told anything).
I'm also not much of a hardened mystery-reader, therefore I do enjoy (while I also marvel at) the idea that people seem to have felt actual terror in the face of crime - the idea that someone getting murdered is such an outrage that the bystanders are absolutely horrified and the murderer overpowered by their guilt - a concept I tend to find in most older literature and which is so much at contrast with the modern attitude that creates ever more shocking violence meeting an ever more hardened reception that you have to wonder whether it's really the times or only the writing fashion that has changed (esp if you consider that the former attitude prevailed in a time largely used to all sorts of violence in daily life that has become unthinkable to us today).
But enough of the digression - back to other qualities of the book.
Especially in the beginning, I thought there was some gratuitous detail that made reading a bit arduous, but either I got used to it or the pace really picked up, as after a few chapters it was fine.
There is a lot of dialect speaking by the simple people, which is well handled. It's not always easy to understand but usually readable. (The book has footnotes to explain difficult words, which is a laudable idea, but, oddly, it tends to focus on some slightly archaic but otherwise fairly common words and skip the harder-to-read dialect transcriptions.)
Fontane, as usual, is great at depicting 'normal' people. Here, it is the 'normal' little bad things people do, not for any heinous, criminal reason, not from a plan, not from evil intentions - not for anything, really, but just because these things pop up or because we feel we can't help it - these things lead to catastrophe. Nobody's intentionally evil - but nobody's much of a success at being good, either. And you can't blame them, either.
A captivating book, increasingly fascinating as you read it. (The ending is a bit short and out of the blue, but here, too, the point is to leave things unexplained and hence create the idea that you've not seen anything happening and whatever story there is, is in your mind.)
January 31, 2023
3 ⭐: Das war ein Buch für die Uni, aber weil es natürlich trotzdem ein Roman ist, den ich 2023 gelesen habe, zähle ich ihn hier mal dazu.
Insgesamt hat mir "Unterm Birnbaum" eigentlich gefallen. Ich mochte, dass sich der Kreis am Ende irgendwie geschlossen hat und dass dieses Motiv mit dem Aberglauben immer wieder aufgegriffen wurde. Die Nachbarin, die man nie ganz durchschaut hat, fand ich vermutlich am coolsten.
Ansonsten gab es jedoch einige Längen, die das Buch unnötig gestreckt haben. Man hätte die Geschichte auch auf der Hälfte der Seiten erzählen können, weshalb ich ein paar Punkte abziehe.
Insgesamt hat mir "Unterm Birnbaum" eigentlich gefallen. Ich mochte, dass sich der Kreis am Ende irgendwie geschlossen hat und dass dieses Motiv mit dem Aberglauben immer wieder aufgegriffen wurde. Die Nachbarin, die man nie ganz durchschaut hat, fand ich vermutlich am coolsten.
Ansonsten gab es jedoch einige Längen, die das Buch unnötig gestreckt haben. Man hätte die Geschichte auch auf der Hälfte der Seiten erzählen können, weshalb ich ein paar Punkte abziehe.
April 2, 2017
3.5 Sterne. Dieses Buch ist pure Nostalgie für mich. Wir haben es damals in der Schule gelesen und mussten eine sehr ausführliche Hausarbeit schreiben und ich habe es geliebt. Deswegen wollte ich es jetzt noch einmal lesen und ich wurde nicht enttäuscht!
Die Geschichte ist sehr gut durchdacht und das Ende hätte nicht passender sein können.
Ich hatte nur starke Probleme mit dem Dialekt, den manche Charaktere hatten und habe da auch nicht alles verstanden. Außerdem hätte es noch ein wenig spannender sein können.
Wer Murder Mysteries mag, dem würde ich dieses Buch auf jeden Fall empfehlen, jedoch kann man es nicht mit einem Christie vergleichen.
Die Geschichte ist sehr gut durchdacht und das Ende hätte nicht passender sein können.
Ich hatte nur starke Probleme mit dem Dialekt, den manche Charaktere hatten und habe da auch nicht alles verstanden. Außerdem hätte es noch ein wenig spannender sein können.
Wer Murder Mysteries mag, dem würde ich dieses Buch auf jeden Fall empfehlen, jedoch kann man es nicht mit einem Christie vergleichen.
January 11, 2023
Found this a drag. The dialects really slowed down the reading and i couldn'trelate to the characters. I ended up listening to the audiobook because I couldn't face looking at the dredging progression of the page numbers. Nonetheless, the 2 stars are well deserved, as the themes discussed are interesting.
December 24, 2017
The book reflects well the dark and suspicious atmosphere of a country village.
A bartender with money issues, a wife too beautiful with a strange relation to the priest, a group of envy farmers and an old nosy woman.
Not brilliant but nice read.
A bartender with money issues, a wife too beautiful with a strange relation to the priest, a group of envy farmers and an old nosy woman.
Not brilliant but nice read.
Displaying 1 - 30 of 77 reviews